G40 vreest voor haalbaarheid aardgasvrije doelen

Als er geen extra middelen beschikbaar komen, dan gaat het gemeenten nooit lukken om 1,5 miljoen woningen voor 2030 van het aardgas af te halen. Dat schrijven de 40 middelgrote gemeenten (G40) vandaag in een brief aan de Tweede Kamer.

Ontoereikend

Gemeenten moeten er de komende jaren voor zorgen dat de warmtetransitie, het aardgasvrij maken van de bestaande woningvoorraad, een vliegende start krijgt. Voor 2030 moeten een deel van de woningen van het gas af. Maar volgens de G40 is het huidige rijksbeleid ontoereikend om die doelen te halen. Volgens de gemeenten is de financiering voor aardgasvrije projecten te beperkt, ontbreekt het aan een instrumentarium om het afsluiten van wijken van het gasnet mogelijk te maken, en rijzen de kosten voor de gemeenten de pan uit. Uit een rapport van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) bleek vorige week dat gemeenten de komende drie jaar al 1,8 miljard euro tekort komen.  

Stil

Daarover blijft het in Den Haag te stil, vinden de gemeenten. Het ontbreekt aan een heldere en gezamenlijke boodschap over het klimaatbeleid en de noodzaak om van het gas af te gaan. ‘We staan met elkaar voor de opgave om de gebouwde omgeving te verduurzamen, zoals is afgesproken het Klimaatakkoord. Daarin hebben we de steun van u en het kabinet hard nodig.  Het is essentieel dat het kabinet de urgentie van de energietransitie in de wijken steviger benadrukt en dat we als overheden een duidelijke en gezamenlijke boodschap uitdragen.’ De gemeenten denken dat de problemen in de uitvoering straks vooral bij hen wordt neergelegd. Ze vrezen voor een problematiek die lijkt op de decentralisering van de zorg.

Bijdrage

Volgens Karin Dekker, wethouder in Assen en voorzitter voor het thema duurzaamheid in de G40, willen de gemeenten graag hun bijdrage leveren aan de afspraken in het Klimaatakkoord. ‘Sterker nog, we zetten ons daar met hart en ziel voor in. Maar de afgelopen maanden hebben we elkaar nog eens goed aangekeken en geconcludeerd: het gaat op deze manier niet lukken. We zien hoe het nu gaat met de problemen in het sociaal domein en willen voorkomen dat ook de warmtetransitie die kant op gaat. Daarom trekken we nu aan de bel.’

Regie

Dekker stelt dat er nog veel onduidelijk is over de uitvoering van de warmtetransitie. ‘Wie heeft straks de regie? Wie wordt eigenaar van alle warmtenetten die we moeten aanleggen? Wie gaat het allemaal betalen? Het wordt tijd dat we dat veel duidelijker in beeld krijgen. Dat is vooral belangrijk naar onze burgers toe. Je kan mensen eenvoudigweg niet vertellen dat ze van gas overgaan op een ander warmtesysteem dat in principe kostenneutraal is, maar waarvoor ze in eerste instantie veel meer moeten gaan betalen. Het is funest voor het draagvlak.’

Postbus 51

Dekker hoopt dat het rijk de handschoen oppakt en meehelpt in het creeren van draagvlak voor de maatregelen uit het Klimaatakkoord. ‘Een collega in Amersfoort zei onlangs nog: “waarom hebben we eigenlijk geen Postbus 51-spotjes over de warmtetransitie die elke week op televisie worden uitgezonden?” Daar zit wel wat in. We staan als gemeenten en rijksoverheid voor dezelfde uitdaging. We moeten elkaar helpen om daar goed over te communiceren.’