Friesland draait 200 jaar oud besluit terug

Historie
Het is even zoeken, maar op 1 mei 1798 werden ‘woeste gronden als staatseigendom beschouwd’ toen de gewesten zich bij de Republiek der Nederlanden aansloten en de oude federaties werden opgeheven. De 'woeste gronden' werden daarvoor niet rechtstreeks beheerd door een instantie. Dit alles staat in het boekje 'Friese Meren' van Klaas Jansma dat donderdag ter gelegenheid van de historische overdracht wordt gepresenteerd.

Geld
De historie klinkt mooi, maar helaas volgt daarna een ordinaire ruzie om geld voor het onderhoud van de meren tussen het Rijk en de provincie. ‘In 1876 was er al verzet tegen het eigendom vanuit de provincie’, aldus een woordvoerder. ‘Er was altijd wel belangstelling uit Friesland, maar het Rijk wilde geld voor de meren en de provincie voor het groot onderhoud.’

Erkenning
De dienst Domeinen van het ministerie van Financiën had de meren in eigendom, maar deed niets aan onderhoud. ‘Men vond baggeren lokaal belang. “Doet u dat maar.” Maar als er zand vrij kwam, dan wilde het Rijk wel een afdracht per kubieke meter. Dat betekende voor ons drukte en veel nadelen. Pas de laatste twee jaar is er erkenning van wederzijdse belangen.’

Zeggenschap
De grond is niet meer interessant voor het Rijk, aangezien er geen lucratieve bestemmingswijzigingen plaats zullen vinden. Friesland wilde graag direct zeggenschap, aangezien de provincie baggerbeheer en natuurbeheer deed. Zandwinning gebeurt incidenteel, maar is geen doel. ‘Het drukt de kosten een beetje.’ Overigens ontvangt het Rijk de komende vijf jaar hiervan nog wel een vergoeding. De provincie is nu verantwoordelijk voor vergunningen en zal zich als lokale overheid eerder aangesproken voelen bij klachten. ‘Er vindt dan eerder verdieping plaats van vaargeulen voor recreatie.’

Risico’s
Twee risico’s die de overheden nog liepen zijn nu tegen elkaar weggestreept. Mocht Friesland toch nog verontreinigde bodem aantreffen, dan heeft zij hogere baggerkosten. Het tweede risico is dat Friesland toch geld verdient uit grondwinning. ‘De winst gaat dan naar Domeinen. Zij zullen ons niet aanspreken op de verontreiniging.’

Oorkonde
Staatssecretaris Jan Kees de Jager en de Friese gedeputeerde Jannewietske de Vries zullen donderdag in Nieuwspoort de overdrachtsakte en een speciale oorkonde ondertekenen.