Flevoland verre van klaar voor de Omgevingswet

Flevoland werkt hard aan de voorbereidingen op de Omgevingswet, concluderen zes decentrale rekenkamers en rekenkamercommissies in een gezamenlijk onderzoek. Maar het ‘anders werken’ wat de wet vraagt, heeft onder ambtenaren en bestuurders in de provincie nog geen prioriteit.

Eigen taken

De rekenkamers onderzochten in hoeverre in de provincie Flevoland de interbestuurlijke samenwerking, zoals die vanaf 1 januari wordt beoogd onder de Omgevingswet, al van de grond komt. Volgens de rekenkamer richten de betrokken overheden (provincie, waterschap, gemeenten) zich voornamelijk op hun eigen taken. ‘Het samen kunnen uitvoeren van de één-overheid-gedachte vanaf de datum waarop de wet in werking treedt, komt niet terug in de plannen.’

Nog geen urgentie

Betrokken ambtenaren ervaren ‘nog geen urgentie’ om zaken anders te doen of te regelen. Het op politiek niveau afstemmen van het eigen beleid met dat van de andere overheden in Flevoland ‘wordt gezien als iets van later zorg’. Verschillende gemeentelijke en provinciale ambtenaren verklaarden aan de rekenkamer te betwijfelen of straks, ‘als puntje bij paaltje komt, er op bestuurlijk niveau de durf is om ook gezamenlijk inhoudelijke beleidskeuzes te maken’.

Serieus obstakel

Ook de volksvertegenwoordigers hebben het ‘anders werken’ nog niet onder de knie. Volgens de rekenkamer kan de opeenstapeling van lokaal beleid en lokale regels een serieus obstakel worden als vanaf 1 januari 2024 binnen acht weken over een omgevingsvergunningaanvraag moet worden beslist. ‘Dit onderstreept de urgentie van het integraal op elkaar afstemmen, stroomlijnen dan wel loslaten van beleid en regelgeving.’ Maar de tendens is omgekeerd: ‘In ons onderzoek hebben wij waargenomen dat in de huidige fase van voorbereiding op de wet de balans vooralsnog doorslaat naar monitoren en controleren.’

‘Zo’n verschuiving zal in de praktijk leiden tot lange procedures in het voortraject ­

Beslistermijn

De rekenkamers stellen dat de beslistermijn in veel gevallen maximaal zal moeten worden opgerekt. Of dat het juridische afwegingsproces meer naar de voorkant zal verhuizen. ‘Zo’n verschuiving zal in de praktijk leiden tot lange procedures in het voortraject ­– wat niet strookt met de in de Omgevingswet beoogde versnelling voor de initiatiefnemer.’

Zorgen

Daarbij helpt niet dat de automatisering die de Omgevingswet vanaf 1 januari 2024 moet ondersteunen verre van vlekkeloos werkt.  ‘Als gevolg van de problematiek rond de ontwikkeling van het digitale stelsel zijn de zes in ons onderzoek betrokken overheden op dit moment nog niet zo ver dat zij hun lokale systemen kunnen aansluiten op het landelijke deel van het overheidsloket’, oordeelde de rekenkamer eind augustus. Bij ambtenaren en bestuurders ‘leven zorgen’ over de werking en stabiliteit van dit nieuwe loket.

Participatie

Ook aan de participatie van de Flevolanders moet nog veel gebeuren. Hoewel het onderwerp erg blijkt te leven bij alle overheden, zagen de rekenkamers het behalve in de gemeente Noordoostpolder nog nergens terug in actueel, op de Omgevingswet toegesneden participatiebeleid.