Botsende belangen in Waterland

Wijds
‘We staat hier op de dijk bij Marken. Hier kunt u zien hoe wijds het uitzicht is over het IJmeer’, zegt burgemeester Ed Jongmans (CDA) van de gemeente Waterland. Hij heeft een megafoon in zijn handen, want het waait behoorlijk. Tegenover hem staat een aantal leden van de Kamercommissie voor VROM. Hun haren, jassen en dassen wapperen in de wind. ‘De spanwijdte over het meer tussen onze gemeente en Almere is nu zes kilometer. Als de wooneilanden er komen, wordt het twee kilometer kleiner. Dat is doodzonde’, zegt de burgervader door de megafoon. De Kamerleden knikken. Even later stappen ze een voor een in de bus. Op naar de volgende halte van het werkbezoek.

Tunnel
In de bus wordt volop gepraat over de toekomstplannen voor de noordelijke Randstad. Zo wil het Rijk dat Almere 60.000 woningen gaat bouwen om de woningschaarste in de regio op te lossen. De stad wil graag uitbreiden, onder meer met woonwijken in het IJmeer. Wel moet het dagelijkse verkeersinfarct tussen Almere en Amsterdam worden opgelost. Vriend en vijand zijn het daarover eens. Het meningsverschil zit hem echter in de uitvoering. Almere en Amsterdam willen graag een tunnelverbinding door het IJmeer. Andere partijen, zoals Milieudefensie, vinden dat de huidige OV-verbinding tussen de twee steden kan worden uitgebreid.

Brug
Intussen discussiëren de Kamerleden erop los. ‘Een verkeerskundige oplossing door het IJmeer kost 5,5 miljard euro. Tegelijkertijd wil Almere 10.000 woningen bouwen in het meer. Omgerekend is dat een half miljoen euro per woning. Dat is te veel geld’, zegt Ger Koopmans (CDA) tegen zijn collega Helma Nepperus (VVD). Zij wil een extra verbinding door het meer. ‘Wij willen een brug, want dat is veel goedkoper’, zegt ze.

Wooneilanden
Intussen komt de bus aan in Uitdam. De genodigden stappen uit. Op de dijk wordt de megafoon gegeven aan Manja Verhorst van actiegroep de Kwade Zwanen. Met de wind in haar rug steekt ze van wal. ‘Na de bouw van IJburg hebben de politici ons beloofd om het meer met rust te laten. Nu komen ze erop terug, want Almere wil wooneilanden in het IJmeer’, zegt ze. Ze draait zich om en wijst naar Amsterdam. ‘Dat is IJburg. Je kan vanaf hier goed zien dat de stad oprukt.’

Open ruimte
Ze deelt geplastificeerde fotoplaten uit met bewerkte foto’s erop. Zo ziet het meer eruit als de woningen er komen. Het lijkt een beetje op New York. De Kamerleden geven hun reacties. ‘Wij willen deze open ruimte behouden. We willen daarom dat er een studie komt naar het beste scenario’, zegt Kamerlid Hans van Leeuwen (SP). Verhorst antwoordt door de megafoon: ‘De mensen die op hun fietsjes naar het Waterland komen, moeten kunnen blijven genieten van deze open ruimte!’

Onderzoek
Vervolgens rijdt het gezelschap naar het dorpshuis van Broek in Waterland. Daar debatteren ze de hele middag met alle betrokkenen. Tegelijkertijd vergadert het kabinet in Den Haag om tot een besluit te komen. Pas als iedereen in het Waterland naar huis is, is de Haagse kogel door de kerk. De bouw van de 60.000 woningen mag doorgaan, maar het is nog onzeker of de wooneilanden in het IJmeer er komen. Verder moet Almere een hogeschool krijgen en wordt het spoor naar de stad verbreed. Over een extra verbinding door het IJmeer nemen de ministers geen besluit: Almere mag twee jaar lang onderzoek doen naar de goedkoopste en efficiëntste oplossing.

Eindbeeld
In Almere wordt verheugd gereageerd op de beslissing. ‘Als we de balans opmaken, denk ik dat het fantastisch is dat het kabinet ons toekomstbeeld omarmt. Er ligt een mooie kans om toe te werken naar ons eindbeeld’, laat wethouder Adri Duivesteijn (PvdA) weten. Andere spelers zijn teleurgesteld. ‘Dit besluit houdt de weg open naar buitendijks bouwen. We willen en hopen dat het IJmeer open blijft. Daar blijven we voor vechten’, aldus Klaas Breunissen van Milieudefensie.