Parallel plannen vraagt om grip op CO2-impact

Gebiedsontwikkeling is een vrij chaotisch proces. Er zijn zeer veel keuzes nodig, waardoor langzaamaan ordening ontstaat. Denk daarbij aan wonen, werken, recreëren, betaalbaarheid, verduurzaming, mobiliteitsconcepten, ecologie, klimaatadaptieve oplossingen. Liefst moet het allemaal snel waar gemaakt worden en als het even kan moeten ook nog wat knelpunten van omliggende gebieden worden opgelost. Grip en sturing op alle aspecten is daarom noodzakelijk vanaf het begin van het proces. De CO₂-balans is één van de manieren om vroegtijdig duurzaamheidsambities vast te leggen én er in het vervolgproces ook aan vast te kunnen houden.  

Pilotprojecten

Vanuit het ministerie van BZK wordt in pilotprojecten onderzocht op welke wijze gebiedsontwikkelingen versneld kunnen worden. Dat is onder meer mogelijk door de verschillende fasen in het planproces niet achter elkaar, maar zoveel mogelijk parallel aan elkaar te doorlopen. Het parallel uitvoeren van fasen die bijna traditiegetrouw na elkaar plaatsvinden is niet gemakkelijk. Dit komt door het cyclische verloop van het proces waarin de diverse aspecten fasegewijs op elkaar ingrijpen en afgestemd worden. Parallel plannen heeft tot gevolg dat sommige onderzoeken eerder dan gebruikelijk in het proces uitgevoerd moeten worden. Het risico hiervan is dat deze bij latere wijzigingen in uitgangspunten deels of geheel opnieuw uitgevoerd moeten worden. Hierbij is voldoende flexibiliteit noodzakelijk om te voorkomen dat uitgangspunten later in het proces buiten de vastgestelde kaders terecht komen en te veel grote stappen achteruitgezet moeten worden. Daarnaast moet er bereidheid zijn om te praten over bijvoorbeeld een omgevingsplan of vergunningen in een fase dat er nog geen volledige zekerheid is over de invulling of haalbaarheid van een project. Dit kost relatief veel tijd voor de (toetsende) instanties die daarnaast ook nogal eens te maken hebben met personeelstekorten. bbn werkt mee aan een van de pilotprojecten in de gemeente Teylingen. Ik kijk uit naar de uitkomsten van de pilot want ook deze vorm van versnelling biedt mogelijkheden. 

Aanscherpen randvoorwaarden en ambities

Een andere ontwikkeling is dat de aanscherpingen van de randvoorwaarden en ambities elkaar steeds sneller op lijken te volgen. Duurzaamheid en klimaatadaptatie zijn hier voorbeelden van. (Starre) Regelgeving is echter een gegeven en ambitieniveaus zullen verder aangescherpt worden. Ook daarom is het van belang om zo snel mogelijk (initiatieffase) grip te krijgen op de wijze waarop voldaan gaat worden aan de eisen én daarna grip te behouden. Overigens is het door willen drukken van plannen die niet passen binnen het beleid geen vertraging.  

CO2-footprint

De CO₂-footprint is een van de (nieuwere) aspecten die later in het proces voor verrassingen kunnen zorgen als je daar aan het begin geen rekening mee houdt. Zoals we bovenstaand hebben gezien wordt dit bij parallel plannen nog belangrijker. bbn kan in de vroege planfasen de CO₂-emissies uitrekenen samen met de investeringskosten voor opstal- en gebiedsontwikkeling. Ontwerpuitgangspunten, kosten en ambitie worden daardoor direct op elkaar afgestemd. De belangrijke structuurdragers zijn daarmee bepaald en vormen de basis voor sturing van het proces in de vervolgfasen. Bijkomstig voordeel is dat sturen op CO₂ maximale impact heeft als je dit vanaf het begin meeneemt in de planuitwerking.  

Duurzaamheidsaspecten

De duurzaamheidsaspecten van gebiedsontwikkelingen hebben te maken met onder andere ecologie, leefbaarheid, veiligheid, sociale cohesie, parkeren en klimaatadaptatie. Door vroegtijdig te kijken naar inrichting, materiaalgebruik en de gevolgen voor CO₂ kan je ook hierin gerichte keuzes maken en een maximale impact bereiken. bbn adviseert hierbij om over de hele linie een basisniveau te benoemen en realiseren én te excelleren op een aantal onderwerpen. Deze onderwerpen zijn afhankelijk van de specifieke kansen of aandachtspunten van het gebied, de wensen van de opdrachtgever en de wensen van partijen in het gebied.   

Door vroegtijdig in het proces te rekenen aan keuzebepalende aspecten van een ontwikkeling en hierop te sturen in het vervolg van het proces kunnen de beschikbare middelen optimaal worden ingezet voor een haalbare én duurzame businesscase. Door deze vast te leggen in fasedocumenten ontstaat een gestructureerd proces met een kleinere kans op grote vertragingen én waarbij wensen en randvoorwaarden ingevuld kunnen worden.