Noodwoningen? ‘Niets zo permanent als tijdelijk, hè’

Schagen wil in noodtempo 300 prefabwoningen voor Oekraïense vluchtelingen neerzetten. Deze zomer staan de eerste dertig er al. Het moet en het kan, aldus scheidend wethouder Jelle Beemsterboer. ‘Als bijvangst lossen we de woningnood op.’

De wethouder neemt dit voorjaar de telefoon op als lokale bouwondernemers hem bellen over bouwen voor Oekraïners. ‘Jelle, als je snel iets wilt, dan kunnen we helpen.’ Beemsterboer: ‘Er is hier een grote betrokkenheid met het lot van Oekraïne. Zo’n 150 Oekraïners zitten bij mensen thuis. Wij moedigen dat ook aan. Je mag in Schagen een tijdelijk onderkomen in je tuin zetten om daar Oekraïners in te huisvesten. Ze mogen in stacaravans wonen. Maar als er meer komen, dan kom je toch aan de bestaande woningvoorraad. In Schagen belandt iedere maand iemand bij de daklozenopvang omdat er na de scheiding geen woning is. Ik wil niet dat mensen zo tegen elkaar worden opgezet.’

Momentum

De telefoontjes van de bouwondernemers zijn daarom een geschenk uit de hemel. Ze willen belangeloos prefabwoningen neerzetten voor Oekraïense vluchtelingen. De gemeente scheidt het kaf een beetje
van het (commerciële) koren en gaat met de bouwers in de slag. ‘Je moet niet lang gaan zitten nadenken om vervolgens te bedenken waarom het allemaal niet zou kunnen. Je wilt juist een vlucht vooruit maken’, zegt Beemsterboer. Want, wat nooit kon, kan nu wel. ‘Een paar jaar geleden wilden we in de strijd tegen de woningnood tijdelijke woningen neerzetten. Toen liepen we helemaal vast. Je loopt telkens tegen dezelfde muren aan. In mijn geval zijn dat de muren in het provinciehuis. Dus als het rijk én de provincie berichtjes naar je toe gaan sturen dat je versneld woningruimte moet creëren voor vluchtelingen, dan pak je het momentum.’

Twintig jaar

Dat doet Schagen dus door wijkjes voor vluchtelingen uit de grond te stampen. Deze zomer al moeten er dertig prefabwoningen in de gemeente staan, waarna de rest binnen een jaar volgt. Beemsterboer: ‘Als je iets wilt betekenen voor de vluchtelingen en óók wilt dat het rijk gaat meedenken, dan moet je denken aan driehonderd woningen.’

Via de Crisis- en herstelwet kan de tijdelijke vergunning straks worden opgerekt van tien naar twintig jaar, waarmee de businesscase eindelijk rondkomt. ‘Over twintig jaar gaan mensen het heel jammer vinden dat de woningen aan de Laan van de Oekraïense Helden weg moeten. Misschien zegt de raad dan wel: we laten ze lekker staan. In de ruimtelijke ordening is niets zo permanent als tijdelijk, hè?’

De snelheid waarmee dezer dagen beslissingen over (tijdelijke) woningbouw genomen kunnen worden, is een verademing. ‘Heerlijk, dat ben je niet gewend bij de overheid’, zegt Beemsterboer. ‘Als je iets nieuws wilt, en een wijk van driehonderd woningen voor vluchtelingen is écht nieuw, dan is het erg verleidelijk om de risico’s toch te groot te vinden. “We weten niet of we deze zomer al waterleiding hebben aangelegd”, wordt er dan gezegd. Dan bezorg je iedere dag toch een pallet water? “We weten nog niet of we een riool kunnen aanleggen.” Dan leggen we toch een septic tank aan?” Dat is wennen, want zo werkt een gemeente doorgaans niet. We zijn heel goed in het optellen van de risico’s. Nu zoeken we ze op, en dat vinden ze op het gemeentehuis erg leuk’, zegt hij.

Investeerders

De prefabwoningen gaan tussen de 120.000 en 160.000 euro kosten. ‘Fantastische huizen met een woonkamer en keuken, badkamer en twee of drie slaapkamers.’ En een tuintje, ‘want ze staan op gemeentegrond’. Beemsterboer: ‘Het liefst voor de helft gefinancierd door de woningbouwvereniging en voor de andere helft door investeerders. Het zou mooi zijn als wij het private deel kunnen huren en daarna verkopen. De combinatie van sociale huur en koop maakt iedere wijk sterker.’

Volgens de wethouder zouden bij de woningen idealiter later ook een paar kaveltjes moeten komen voor grotere woningen. ‘De balans die we nu een beetje kromtrekken naar goedkoop, wordt daarmee rechtgetrokken.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 9 van deze week.