Artikel 12 op kosten provincie

Als het aan de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) ligt, betalen provincies straks mee aan het er financieel bovenop helpen van armlastige gemeenten. In het laatste advies van de Rfv – Financieel toezicht met een visie – staat dat het voor provinciale toezichthouders op de gemeentefinanciën een prikkel is om het toezicht goed uit te voeren. 

Bij falend toezicht valt volgens de adviesraad op termijn te overwegen de mogelijkheid te scheppen dat de provincie kan worden aangesproken om mee te betalen aan de zogeheten artikel 12-steun. Een dergelijk prijskaartje verhoogt de kans dat provincies serieus invulling geven aan hun verantwoordelijkheid. De Raad is geen voorstander van een aanscherping van het financieel toezicht, maar dringt bij de provincies wel aan op meer transparantie en eenduidigheid in de criteria en de procedure.

Het toezicht moet vooral ook risicogericht zijn. Een brede opvatting van de toezichtstaak is nodig, waarbij ook oog is voor de soft controls: is er voldoende bestuurlijke stabiliteit, is er voldoende ambtelijke kwaliteit, komen de gemeentelijke nota's op tijd, zijn ze voldoende helder? ‘Ook een slapende rekenkamer kan aanleiding zijn voor extra aandacht bij het provinciaal toezicht.’

Verder beveelt de Rfv aan dat gemeenten eens in de vier jaar een financiële stresstest uitvoeren, bij voorkeur bij het begin van een nieuwe collegeperiode. Het uitvoeren van een dergelijke stresstest is in eerste instantie de verantwoordelijkheid van de gemeente, maar het biedt tevens waardevolle informatie voor de toezichthouder om invulling te geven ‘aan een risicogericht en proportioneel toezichtbeleid.’