Financieel risico voor gemeenten bij subsidieverlening

De verlening van subsidies rammelt bij de helft van de gemeenten. Zo is volgens een steekproef van adviesbureau Haute Equipe veelal geen subsidieplafond aangebracht.

Budget

Bij 60 procent van de onderzochte subsidieregelingen blijkt zo’n plafond te ontbreken. Daardoor bestaat de kans dat subsidieaanvragen niet mogen worden geweigerd vanwege onvoldoende budget, zo waarschuwen de onderzoekers.

Ontoelaatbaar

Haute Equipe onderzocht in totaal 20 subsidieregelingen en de informatie daarover in 10 gemeenten. Van de 10 gemeenten maakte de helft nog gebruik van een algemene subsidieverordening (ASV) die was opgesteld voor juli 2016. In die verouderde verordening zijn onder meer recente jurisprudentie en het voorkomen van ontoelaatbare staatssteun nog niet meegenomen. 

Gebrekkige regelingen

In een kwart van de bekeken regelingen kon niet worden vastgesteld of de regeling door de raad of het college was vastgesteld en formeel gepubliceerd. In ongeveer de helft van de onderzochte regelingen die door de gemeenten op de website zijn gepubliceerd, stuitten de onderzoekers op (juridische) fouten of teksten die vraagtekens oproepen. Dat laat volgens hen veel ruimte voor subjectieve beoordeling van de subsidieaanvragen en geeft aanvragers vooraf weinig zekerheid over wat de gemeente nou eigenlijk beoogt.

Selectiecriteria

Bij 40 procent van de onderzochte regelingen is voor aanvragers niet duidelijk wat de voorwaarden zijn om voor subsidie in aanmerking te komen en hoe je die moet aanvragen. Deze informatie is wel nodig om te zorgen dat aanvragers gelijke kansen hebben. Daardoor kan volgens Jacobine van den Brink, hoogleraar Bestuursrecht aan de Universiteit van Amsterdam, het beginsel van gelijke kansen en de transparantieverplichting in het geding komen. Die vereisen namelijk dat de selectiecriteria vooraf duidelijk zijn.

Financieel risico

Bij 11 van de onderzochte 20 regelingen kon niet worden vastgesteld dat er een rechtsgeldig subsidieplafond is. ‘Daardoor lopen gemeenten een financieel risico. Als er geen subsidieplafond is vastgesteld en op de juiste manier is bekendgemaakt, is er een gerede kans dat elke aanvraag die voldoet aan de inhoudelijke criteria moet worden toegewezen, ook als het beschikbare geld op de begroting op is. Het ontbreken van een subsidieplafond kan dus tot aanzienlijke overschrijdingen van de begroting leiden’, aldus de onderzoekers.

Volgens hoogleraar Van den Brink is het voor gemeenten zaak – vooral bij zogeheten open-einde-regelingen – goed op te letten welke formuleringen ze gebruiken. Het rijk hanteert al jaren subsidieplafonds en ook koepelorganisatie VNG adviseert gemeenten subsidieplafonds op te nemen in hun regelingen.