Overheidstekort vorig jaar 3,5 miljard

De Nederlandse overheid gaf 3,5 miljard euro meer uit in 2023 dan zij ontving. Dat meldt het CBS. Dit komt overeen met 0,3 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Het tekort is iets groter dan in 2022. Het heeft deels te maken met overschotten bij gemeenten.

Onder Europese norm

Volgens het CBS zijn het overheidssaldo en de overheidsschuld de belangrijkste indicatoren voor de gezondheid van de overheidsfinanciën. Het tekort van 0,3 procent is ruim onder de Europese norm van 3,0 procent. Sinds 2017 voldoet het tekort, maar ook schuld aan de Europese normen. Dit met uitzondering van 2020 toen het tekort de 3 procent overschreed. 

Inkomsten en uitgaven stijgen

De inkomsten namen in 2023 met 7 procent toe. De belastingen en premies stegen met 35 miljard euro. Het meest stegen de opbrengsten uit de loon- en inkomstenheffing, 10 miljard euro. De uitgaven stegen met bijna 8 procent. Van de toename van 33 miljard euro ging 20 miljard meer naar sociale uitkeringen in geld en natura. De overheid verhoogde onder meerde toeslagen, en ook andere uitkeringen gingen door indexatie omhoog. De salarissen van overheidspersoneel kostten de overheid 6 miljard euro meer. 

Kleiner tekort dan geraamd

Het tekort van de overheid valt lager uit dan eerder door het CPB en het ministerie van Financiën geraamd. De Najaarsnota 2023 van november vorig jaar ging bijvoorbeeld uit van een tekort van 1,8 procent. In een brief aan de Kamer schrijft demissionair minister Weyenberg dat dit verschil incidentele oorzaken heeft. Zo is er aan de uitgavenkant 1,1 miljard aan onderuitputting. 

Incidentele oorzaken

Daarnaast is er 4,5 miljard euro meer binnengekomen omdat directeur-grootaandeelhouders geanticipeerd hebben op de tariefsverhoging in box 2 die per 2024 ingaat. Ze hebben daarom extra dividend uitgekeerd om de tariefsverhoging voor te zijn. Verder zijn er overschotten bij medeoverheden, waaronder gemeenten, die nog geboekt staan bij het saldo van het rijk. 

Oekraïne

'Een voorbeeld hiervan is de crisisregeling Oekraïne. In 2022 is besloten om vanuit het Rijk aan gemeenten een normbedrag te geven, om de Oekraïners die vluchtten na de invasie van Rusland en het begin van de oorlog, snel en goed op te kunnen vangen en de problemen voor uitvoerbaarheid zoveel mogelijk te minimaliseren. Over 2023 is gebleken dat gemeenten op dit moment geld overhouden.'