We weten het niet!

Het gebeurt zo vaak, het gebeurde onlangs weer. Een Tweede Kamerlid vraagt naar de financiële situatie bij een gemeente, of bij meer gemeenten. Gaan de gemeenten echt bezuinigen op een bepaald belangrijk onderwerp? Een minister of een staatssecretaris antwoordt dan dat de gemeenten autonoom zijn en zelf verantwoordelijk zijn voor hun uitgaven en inkomsten, en dat het rijk echt niet weet waarop de gemeenten gaan bezuinigen.

Het eerste deel van het antwoord klopt maar half. Ja, gemeenten zijn autonoom, behalve op financieel gebied. Het rijk heeft namelijk een grote invloed op de inkomsten van de gemeenten, denk maar aan de kortingen die het rijk wil doorvoeren. En daarmee heeft het rijk ook grote invloed op de uitgaven van de gemeenten.

Het tweede deel van het antwoord klopt ook maar half. Alle gemeenten maken een begroting voor de komende vier jaar – dat is verplicht. Daarbij geven ze gedetailleerd aan waaraan ze de komende vier jaar hun geld willen uitgeven. Daarbij geven ze dus ook aan waarop ze willen bezuinigen. Het rijk hoeft die 342 begrotingen van alle 342 gemeenten alleen maar op te tellen om te weten waarop de gemeenten gaan bezuinigen. Natuurlijk zijn er allerlei kanttekeningen te zetten bij die meerjarenbegrotingen. Zoals dat het ramingen van de colleges zijn, niet van de gemeenteraden.

Het is wel fijn om niet alles te weten

Zoals dat er vaak nog tekorten in staan in plaats van bezuinigingen. Zoals dat de ramingen niet altijd realistisch zijn. Als het rijk zou willen, zou het best wel weten waarop de gemeenten gaan bezuinigen. Maar het rijk wil het niet weten. Het is wel fijn om het niet te weten. Het rijk telt die 342 begrotingen niet op.

De gemeenten willen in de komende begrotingen zichtbaar gaan maken waarop ze gaan bezuinigen. Dit om duidelijk te maken wat de gevolgen zijn van de kortingen die het rijk oplegt. Als het rijk die 342 begrotingen niet optelt, kan het rijk blijven volhouden geen idee te hebben waarop de gemeenten gaan bezuinigen. Hoogste tijd dus dat de gemeenten zelf de overzichten gaan maken waarop ze bezuinigen, zelf de optellingen gaan maken.

Dat sluit mooi aan bij hun autonomie. Anders weten ze ook zelf niet waarop ze de komende jaren gezamenlijk gaan bezuinigen.