Motie gemeenten: ‘Structureel meer geld, nu!’

Het actiecomité Raden in Verzet dient op Algemene Ledenvergadering van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een motie in waarin acuut structureel meer rijksgeld wordt geëist. Bij voldoende steun geeft dat het VNG-bestuur het mandaat overleggen met het kabinet met gestrekt been in te gaan.

De motie komt op 25 september in stemming op de digitale ledenvergadering van de VNG. De strekking ervan is dat als de onderhandelingen met het rijk over de financiële positie van gemeenten onvoldoende oplevert, de koepelorganisatie als tegenmaatregel diverse overleggen kan opschorten en juridische stappen kan zetten. Ook het stoppen met het uitvoeren van (nieuwe) taken behoort dan tot de mogelijkheden. Het VNG-bestuur wordt gevraagd om in de volgende ledenvergadering – die van november – de stand van zaken te schetsen van hetgeen is bereikt, ‘zodat indien nodig, de ledenvergade­ring kan besluiten tot aanvullende maatregelen.’

Incidentele middelen

De 777 miljoen euro waarmee minster Ollongren deze week over de brug kwam, volstaat volgens het actiecomité niet. Dat betreft namelijk eenmalig geld als tegemoetkoming voor de gemaakte coronakosten, dat bovendien moet worden gedeeld met de provincies en de waterschappen. ‘Van incidenteel geld kun je geen bibliotheek open houden’, zegt Marijke van der Meer van Raden in Verzet. ‘Onze strijd gaat door.’

Onderzoeken

De aanzet tot actie komt uit de koker van het college van burgemeester en wethouders van Zoetermeer. Dat riep, mede namens acht andere gemeenten, de VNG in juli al op minister Ollongren van Binnenlandse Zaken niet weg te laten komen met haar mededeling aan de Tweede Kamer dat ze op voorhand niet voornemens was gemeenten financieel tegemoet te komen. Eerst zouden volgens haar aanvullende onderzoeken nodig zijn.

Kapot bezuinigen

De Zoetermeerse gemeenteraad trok de actie vervolgens door en peilde bij andere gemeenten de bereidheid tot het geven van tegengas richting rijksoverheid. De financiële positie van Zoetermeer, en vele andere gemeenten in Nederland, was in hun ogen zo belabberd dat ze hun begroting niet meer sluitend konden krijgen zonder de gemeente ‘kapot te bezuinigen’.

Acties

Het actiecomité Raden in Verzet rekent op een heleboel mede-indieners van de motie. Volgens Van der Meer heeft het actiecomité inmiddels meer dan 450 raadsleden uit ruim 200 gemeenten gesproken over de motie. Daarin spreken de indieners uit dat gemeenten op de kortst mogelijke termijn structureel meer financiële armslag nodig hebben. Daarnaast hebben gemeenten substantiële tijdelijke budgetten voor de jaren 2021, 2022 en 2023 nodig voor onderzoek en experimenteerruimte om de jeugdzorg efficiënt en effectief te kunnen maken en te onderzoeken of de jeugdwet moet worden aangepast om de gemeenten meer stu­ringsmogelijkheden te kunnen geven. En als het rijk de gemeenten onvoldoende tegemoet komt zodat zij hun begroting niet op een verantwoorde wijze sluitend kunnen krijgen, het de wens is dat de VNG tot de eerder genoemde acties over gaat.