BZK: ‘Meer financiële ruimte voor gemeenten’

Er komt meer financiële ruimte voor gemeenten. Ze hebben komend jaar met name meer te besteden doordat de uitgaven van het rijk stijgen.

Dat staat in de vandaag gepubliceerde septembercirculaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Accres

Gemeenten – en ook provincies – krijgen een belangrijk deel van hun inkomsten van het rijk uit het gemeentefonds en provinciefonds. De grootte van de fondsen krimpt of groeit mee met hetzelfde percentage als de rijksuitgaven, in vakjargon heet die beweging accres. In 2022 komt er via die weg ruim 1,6 miljard euro beschikbaar, waarvan bijna 1,5 miljard euro voor gemeenten en 127 miljoen euro voor provincies.

Opschalingskorting

Zoals Binnenlands Bestuur vorige week al berichtte, is voor 2022 de oploop op de opschalingskorting incidenteel geschrapt. Dit om de financiële druk bij gemeenten te verlichten, zoals ook al in 2020 en 2021 gebeurde. Daardoor hebben gemeenten in 2022 in totaal 270 miljoen euro extra te besteden.

Gemeenten worden al sinds 2015 geconfronteerd met een korting op het gemeentefonds, die oploopt tot bijna 1 miljard euro in 2025. Die korting is opgelegd omdat gemeenten door gedwongen herindelingen efficiënter zouden gaan werken en dus kosten zouden besparen. Dat verplicht opschalen ging niet naar 100.000+ gemeenten ging niet door, maar alle volgende kabinetten Rutte handhaafden wel de korting. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten pleit voor volledige afschaffing van de opschalingskorting voor de volgende jaren.

Arbitragezaak

Er komt ook 1,3 miljard euro voor jeugdzorg om de tekorten te compenseren. Dat geld komt bovenop de eerder toegezegde 300 miljoen euro voor 2022. Dat gemeenten die extra centen tegemoet kunnen zien, was overigens al in juni bekendgemaakt door demissionair staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), nadat de gemeenten in een arbitragezaak tegen het rijk in het gelijk waren gesteld door een zogeheten Commissie van Wijzen. Ook na 2022 moet er volgens die commissie nog miljarden extra jeugdzorggeld naar de gemeenten vloeien.

Nieuw kabinet

Het gaat als gezegd om incidentele maatregelen. Het is volgens Binnenlandse Zaken aan een nieuw kabinet om samen met de gemeenten en provincies afspraken te maken om de bestuurlijke en financiële verhoudingen structureel meer in balans te brengen met de opgaven waarvoor die medeoverheden staan.