Hardenberg blijft lokale bedrijven voortrekken

Gemeente Hardenberg gunt aanbestedingen doelbewust aan lokale ondernemers. Uit onderzoek van de Rekenkamercommissie blijkt dat alle opdrachten tot de grens voor Europese aanbestedingen onderhands worden gegund. Ongebruikelijk en onrechtmatig, constateert de Rekenkamercommissie.

15 miljoen

De gemeente Hardenberg koopt per jaar voor circa 83 miljoen euro in. Het betreft werken (bijvoorbeeld de aanleg van wegen of de bouw van het gemeentehuis), leveringen (bijvoorbeeld een brandweerauto of rioolbuizen) en diensten (bijvoorbeeld de inhuur van bewakingspersoneel). Circa 15 miljoen euro (17%) daarvan wordt jaarlijks ingekocht bij lokale leveranciers.

Coevorden

Dat is veel, volgens de Rekenkamercommissie, bijvoorbeeld vergeleken met buurgemeente Coevorden. Lokale ondernemers hebben een beduidend grotere kans om een opdracht van de gemeente Hardenberg te krijgen dan in andere gemeenten, aldus het onderzoek.

Onrechtmatig

De oorzaak daarvoor is dat in Hardenberg nooit nationaal wordt aanbesteed, terwijl het eigen beleid dat wel voorschrijft. Dat is op zichzelf onrechtmatig, schrijft de commissie.

Ongebruikelijk

Bovendien is het ongebruikelijk. ‘Als er sprake is van een opdracht onder de drempel voor Europese aanbestedingen, zijn de Europese procedures weliswaar niet van toepassing, maar dat wil niet zeggen dat de gemeente naar eigen inzicht kan inkopen’, aldus het rapport. Een ondernemer net over de grens zou bijvoorbeeld geïnteresseerd kunnen zijn in de opdracht. Mede daarom worden in Nederland in de regel leveringen en diensten boven de 100.000 euro en werken boven de 300.000 à 400.000 euro nationaal openbaar aanbesteed.

10 miljoen schadevergoeding

Door dat niet te doen loopt de gemeente een financieel risico. Volgens de onderzoekers is het voorgekomen dat er partijen die niet op de hoogte konden zijn van een aanbesteding, via de rechter met succes schadevergoeding eisten. Zo moest het Kadaster in 2011 10 miljoen euro schadevergoeding betalen aan een softwarebedrijf dat door gebrek aan openbaarheid niet had kunnen meedingen naar een opdracht van 50.000 euro. Dergelijke risico's loopt Hardenberg ook bij onvoldoende openbaarheid over aanbestedingen.

Langdurige relatie

Uit de interviews blijkt dat Hardenberg graag zaken doet met ondernemers met wie een langdurige relatie bestaat. De vraag of dan nog de beste kwaliteit tegen de meest gunstige prijs wordt ingekocht, verdwijnt in de loop van de tijd naar de achtergrond.

Beleid is onjuist en onvolledig

Het inkoopbeleid is verouderd en op onderdelen onjuist en onvolledig, constateert de Rekenkamercommissie. Recente nota’s en notities zijn nooit bekrachtigd door het college van burgemeester en wethouders. Bovendien wordt de gemeentelijke inkoopcoördinator vaak niet betrokken bij aanbestedingen. Ambtenaren handelen op eigen houtje of schakelen externe adviseurs in.

Gemeente wil niet aanpassen

Aan de tekortkomingen in het inkoopbeleid gaat het college wat doen, meldt zij in een reactie op het rapport. Maar niet aan de oneerlijke concurrentie. ‘Wij zien het belang van concurrentie, maar zien - in deze economische zware tijden - ook de noodzaak ons eigen bedrijfsleven waar mogelijk in te schakelen. In dit verband zijn wij er niet zo voor de normbedragen in ons aanbestedingsbeleid te verlagen; in ieder geval niet op dit moment.’