Binnenlandse grens

Er loopt een grens midden door Duitsland, en bijna elke Duitser kent hem. Er is een groot verschil tussen Duitsland-aan-de-enekant-van-de-grens en Duitsland-aan-deandere-kant-van-de-grens. Aan de zuidkant van die grens ligt de rijke helft van Duitsland: Beieren, Baden-Württemberg, Hessen, Rijnland-Palts. Het is goed toeven daar.

Aan noordkant van die grens ligt de arme helft van Duitsland. Dat is het voormalige Oost-Duitsland, inclusief Berlijn, en ook Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen horen bij dat arme deel. Die grens in Duitsland is de grens tussen de rijke deelstaten die netto geld betalen aan de armere gebieden, en de arme deelstaten die netto geld ontvangen van de rijke gebieden. De financiële verhouding in Duitsland is zo heel goed zichtbaar.

En tot op 10.000 euro nauwkeurig uitgerekend, elk jaar weer. Dat is mooi. De meeste mensen willen namelijk best solidair zijn als ze meer geld hebben dan gemiddeld, als ze maar weten met wie en waarom en hoeveel. Ook België heeft zo’n grens tussen betalers en ontvangers. Het rijke Vlaanderen betaalt veel geld aan het arme Wallonië en aan Brussel. Alle Belgen kennen die grens. Maar de bedragen waar het om gaat kennen ze niet. Dat maakt de solidariteit al veel moeilijker – nog los van het taalverschil.

Als je maar weet: wie met wie

En Nederland? Wie weet in welke provincies en welke gemeenten de mensen meer van Den Haag krijgen dan ze aan belasting betalen? En van welke provincies en gemeenten de inwoners per saldo bijdragen? Krijgt bijvoorbeeld de Randstad meer dan ze aan belasting betalen? Is Limburg een wingewest? Niemand weet het. Ik niet. U niet. Het kabinet niet. De provincies en gemeenten niet. We voeren in dit land jarenlange discussies over hoeveel geld elke regio moet krijgen – bijna alle provincies en gemeenten vinden dat ze te weinig krijgen.

Maar we voeren nooit discussies over hoeveel belasting iedere regio betaalt, of zou moeten betalen. Daar zijn ook geen cijfers van. Dat vind ik jammer. De verschillen in de rijksbelastingen die de inwoners per regio betalen, zijn namelijk vele malen groter dan bijvoorbeeld de verschillen in het gemeentefonds. Onze rijksbelastingen hebben uiteraard ook regionale grenzen. Maar de Nederlanders kennen ze niet. Dan overheerst de jaloezie. Als je niet weet met wie en waarom en hoeveel, is het heel moeilijk om solidair te blijven.