Justitie richt zich op ‘ondermijningswetgeving’

Ambtenaren en justitiële diensten lopen bij het aanpakken van ondermijnende criminaliteit regelmatig aan tegen knelpunten die hen in hun taak belemmeren. Daarom moet er ‘ondermijningswetgeving’ komen, vindt minister Grapperhaus van Justitie.

Verzamelnaam
Ondermijningswetgeving is een verzamelnaam voor meerdere wetsvoorstellen, die allemaal tot doel hebben de aanpak van ondermijning te versterken. Zo moet het gemakkelijker worden voor samenwerkingsverbanden van maatschappelijke en overheidsorganisaties om gegevens te verwerken en informatie uit te wisselen, moeten burgemeesters ruimere mogelijkheden krijgen om woningen te sluiten en moeten bestuursorganen meer mogelijkheden krijgen om zelfstandig onderzoek te doen in het kader van de Wet Bibob. Ook moeten alle aanbestedingen straks onder de wet Bibob komen te vallen. Door deze ontwikkelingen in samenhang op te pakken zal dat volgens het ministerie van Justitie leiden tot een ‘aanmerkelijke versterking van de integrale aanpak en slagkracht in de strijd tegen de georganiseerde, ondermijnende criminaliteit.

10 miljoen extra
Het kabinet trekt 100 miljoen euro uit om de verweving van onderwereld en bovenwereld aan te pakken. Dit is geen nieuw geld. Minister Grapperhaus maakte voor de zomer al in een brief aan de Tweede Kamer bekend dit bedrag in te gaan zetten tegen drugslabs en liquidaties in woonwijken, bedreiging van burgemeesters en het dumpen van restafval van drugsproductie in de natuur. Vanaf volgend jaar komt er jaarlijks ook nog 10 miljoen euro vrij voor hetzelfde doel.

Buurt- en schuldenrechters

Ook werkt het ministerie aan plannen om nieuwe vormen van rechtspraak mogelijk te maken, zoals zittingen van buurtrechters, spreekuurrechters en schuldenrechters. Het ministerie spreekt van ‘maatschappelijk effectieve rechtspraak’. JenV werkt aan wetgeving die rechters de ruimte biedt om te experimenteren met eenvoudige procedures die conflicten niet op de spits drijven, maar partijen dichter bij  elkaar brengen en daardoor meer effectief bijdragen aan de oplossing van het probleem. Deze nieuwe vormen van rechtspraak komen vast te liggen in een experimentenwet rechtspleging, die in 2019 door de Tweede Kamer kan worden behandeld.

Verwarde personen

Met vroegsignalering, preventie, passende opvang en zorg proberen gemeenten het groeiende probleem van personen met verward gedrag het hoofd te bieden. Het Schakelteam personen met verward gedrag ondersteunde gemeenten hierbij. Dit team houdt echter per 1 oktober 2018 op te bestaan. Gemeenten bekijken momenteel hoe ze de resultaten kunnen borgen en de rijksoverheid bekijkt in hoeverre een vervolg gegeven kan worden aan de activiteiten van het Schakelteam. Zo wordt gedacht aan een landelijke dekking van alternatief vervoer voor personen met verward gedrag, zodat die niet door de politie vervoerd hoeven te worden. Daarnaast probeert het ministerie samen met de Zorg- en Veiligheidshuizen tot een aanpak te komen om personen met verward gedrag die wel in de criminaliteit terecht zijn gekomen persoonlijk te begeleiden.