Wijzigingen in de Woo m.b.t. de passieve openbaarmaking

Met de invoering van de Wet open overheid (Woo) in 2022 gaat er een hoop veranderen voor overheidsorganen, vooral met de invoering van de actieve openbaarmaking. Dit is echter niet het enige wat er verandert met de Woo. Ook in de passieve openbaarmaking gaan er veranderingen plaats vinden. Deze veranderingen zijn echter klein in schaal en daarom lees je er makkelijk overheen. In deze blog volgt een overzicht van alle veranderingen uit artikel 4 van de Woo.

Elektronische weg opengesteld

De Woo gaat ervan uit dat de overheid elektronisch te bereiken is, bijvoorbeeld door een email adres beschikbaar te stellen waar Woo verzoeken kunnen worden ingediend en ze ook daadwerkelijk worden opgepakt. Dit is opgenomen in art. 4.1 lid 2 Woo.

Behoud documenten

In de rechtspraak is al geregeld dat documenten die betrekking hebben tot een verzoek moeten worden bewaard. Nu is het ook vastgelegd in de Woo, in de vorm van art. 4.1a.

Vorderingsrecht voor stukken elders

Als een bestuursorgaan niet meer over de opgevraagde informatie beschikt, dan kunnen/moeten ze die opvragen bij degene die wel over deze informatie beschikt. Dit is natuurlijk alleen het geval als het bestuursorgaan deze informatie in de eerste instantie wel had moeten hebben. Degene die de informatie wel heeft, moet deze ook verstrekken aan het bestuursorgaan. Dit is geregeld in art. 4.2 lid 2 Woo.

Termijn passieve openbaarmaking

Art. 4.4 Woo regelt de termijn van de passieve openbaarmaking van de Woo. Het termijn betreft in de eerste instantie vier weken, wat verlengd kan worden met twee weken als het verzoek zo groot of zo ingewikkeld is dat dit het rechtvaardigt. Als er voor de bekendmaking verwacht wordt dat er bezwaar gaat zijn van een belanghebbende, wordt de informatie twee weken nadat de beslissing is gemaakt verstrekt. Er lijkt hier niet veel verschil met de Wob, aangezien het opgeteld nog steeds acht weken zijn. Er is echter wel degelijk een verschil. De beslissing moet namelijk al na maximaal zes weken zijn gemaakt. De laatste twee weken zijn dan echt alleen om een mogelijke belanghebbende te polsen.

Gesprek bestuursorgaan en verzoeker

De precisering is bekend uit de Wob, waarin een bestuursorgaan als een verzoek te algemeen is geformuleerd, de verzoeker zo spoedig mogelijk vraagt zijn verzoek duidelijker te maken. Mocht dit niet gebeuren, kan worden besloten om het verzoek niet te behandelen. Art. 4.2a Woo, “Overleg tussen bestuursorgaan en verzoeker”, stelt dat als een verzoek wel voldoende duidelijk is, maar zodanig groot is dat de termijn van art. 4.4 lid 1 Woo niet kan worden gehaald, de bestuursorgaan en verzoeker in gesprek kunnen gaan over de afhandeling van het verzoek. Hierbij verstrekt het bestuursorgaan zoveel mogelijk de gevraagde informatie in de volgorde die de verzoeker wenst. Het is onduidelijk wat de beslistermijn hiervoor is, daar zullen we in de toekomst achter gaan komen door uitspraken van de rechter.

Automatische opschorting na verzoek om voorlopige voorziening

Anders dan de Wob, regelt de Woo dat bij passieve openbaarmaking de openbaarmaking wél automatisch wordt opgeschort na indiening van een verzoek om voorlopige voorziening. Op grond van art. 4.4 lid 5 Woo loopt de opschorting tot de voorzieningenrechter uitspraak heeft gedaan of tot het verzoek is ingetrokken.

Antimisbruikbepaling

Met art. 4.6 Woo komt er een antimisbruikbepaling in de Woo te staan. Het bestuursorgaan heeft na het binnen krijgen van het verzoek twee weken de tijd om te bepalen of de verzoeker misbruik maakt van de Woo.

Dit waren alle veranderingen uit artikel 4 van de Woo. Er zijn echter nog meer wijzigingen.

Persoonlijke verstrekking

Nieuw in de Woo is dat er informatie kan worden verstrekt aan bijzondere personen, die niet openbaar gemaakt worden maar alleen aan hen wordt gegeven. Het gaat hierbij om informatie die de verzoeker betreft (art. 5.5 Woo), verstrekking van niet-openbare informatie wegens klemmende redenen (art. 5.6 Woo) en toegang tot niet-openbare informatie ten behoeve van onderzoek (art. 5.7 Woo). De verstrekking van deze informatie gaat natuurlijk onder bepaalde voorwaarden, die schriftelijk moeten worden vastgelegd.

Emissiegegevens altijd openbaar

Onder de Wob waren er weigeringsgronden die melden dat als er sabotage dreigt of de veiligheid van het bedrijf in beding is, de emissiegegevens niet verstrekt hoefden te worden. De Woo wijzigt dit met artikel 5.1 lid 7, die stelt dat emissiegegevens altijd openbaar moeten worden gemaakt.

Adviescollege openbaarheid en informatiehuishouding

Hoofdstuk 7 van de Woo schrijft over het nieuwe ‘Adviescollege openbaarheid en informatiehuishouding’. Dit college zal de regering en de Eerste en Tweede Kamer adviseren over de uitvoering van de regels over openbaarmaking van publieke informatie. Ook adviseert het college ‘Onze Minister’ over aanpassing van het meerjarenplan. Mensen met een beroepsmatig belang, denk aan journalisten en wetenschappers, kunnen bij het adviescollege terecht met klachten en bezwaren. Ook zal het adviescollege optreden als bemiddelaar.

Milieu-informatie veranderd

Gegevens met betrekking tot milieu-informatie hadden soms een speciale werking in de Wob, maar zijn op veel vlakken gelijkgesteld met ander soort informatie in de Woo. Sommige andere punten hebben dan wel weer een bijzondere positie.

Uitzonderingsgronden

Uitzonderingsgronden zijn erg belangrijk, aangezien zij een grote rol spelen bij het anonimiseren van informatie die openbaargemaakt moet worden. Hier leest u meer over in deze blog.

Gefaseerde inwerkingtreding  

De Woo is op 1 mei 2022 in werking getreden. Met name de actieve openbaarmaking zal grote veranderingen met zich mee zal brengen. Daarom heeft de overheid hier een meerjarenplan voor opgesteld. De initiatiefnemers verwachten dat het gehele proces acht jaar gaat duren, wat ook op is genomen in hoofdstuk 6 van de Woo.