Advertentie
digitaal / Nieuws

Miljarden verspilling door falende ict-projecten overheid

Door falende ict-projecten verspilt de overheid jaarlijks miljarden euro’s. De overheid is er voor een groot deel zelf schuldig aan dat ict-projecten vaak de mist in gaan.

25 april 2014

De overheid gaat vaak de mist in met ict-projecten en is daar voor een groot deel zelf schuldig aan. Overheden bereiden projecten niet goed voor, hebben onvoldoende kunde van aanbesteding en informatica, hebben geen helder doel voor ogen, passen de eisen steeds aan en schatten de tijdlijn en kosten niet realistisch in. Door falende ict-projecten verspilt de overheid jaarlijks miljarden euro’s.


Onderzoek Kamer

Dat beeld doemde vrijdag op na de eerste vijf gesprekken die de ict-commissie van de Tweede Kamer voerde met deskundigen die ervaring hebben met automatiseringsprojecten bij de overheid. De commissie onder leiding van VVD’er Ton Elias probeert haar vinger op de zere plek te leggen. De afgelopen jaren ging het onder meer mis met de ov-chipkaart, C2000, UWV en de modernisering van de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA).

Faalkosten

Volgens informaticaspecialist Hans Mulder raakt de overheid elk jaar 4 tot 5 miljard euro kwijt aan mislukte ict-projecten. Van alle projecten slaagt 30 procent en van de grote projecten slechts 7 procent. Een kwart tot een derde van de nieuwe systemen mislukt en wordt nooit in gebruik genomen en pakweg de helft van de projecten wordt betwist. Dat laatste betekent dat ze duurder uitvallen, te laat klaar zijn of anders ingevuld worden dan de bedoeling was, aldus Mulder.


Slechte ramingen

Hoogleraar Chris Verhoef schatte de faalkosten lager in, omdat de eerste kostenramingen altijd slecht zijn. Hij dacht aan hooguit 1 miljard euro aan verspilling van overheidsgeld. Volgens Verhoef gaat het niet om kwade opzet van bedrijven bij hun ramingen, maar eerder om onkunde aan beide zijden. De onderzoekers pleitten voor kleinere projecten, zodat het overzicht, de sturing en de communicatie verbeteren. Anderen noemden een simpeler doelstelling en transparant overleg noodzakelijk, zonder dat dit door allerlei Engelse termen uitmondt in geheimtaal.

Te veel uitbesteden

Oud-projectleider Swier Jan Miedema meende echter dat iedereen de schuld juist te makkelijk bij de overheid legt. Volgens hem zit die in de tang van zeven grote ict-leveranciers die het tempo en de kosten bepalen. Omdat de overheid zelf de ict-kennis niet heeft, besteedt ze te veel uit. Signalen over slechte projecten komen vervolgens niet terecht bij de ambtelijke en politieke top, omdat niemand de verantwoordelijkheid op zich wil nemen, zei hij.

Reacties: 5

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Harmsen / ICT consultant
Het is waar, als je naar de mislukte overheids ICT projecten bekijkt zijn het voornamelijk de GROTE bekende ICT bedrijven zoals IBM, CAPGEMINI, ATOS, ORDINA etc en gelieerde adviesbedrijven... Het probleem is dat er te veel overhead is met te veel mensen die bepaalde functies moeten vervullen. Helaas denkt men bij zulke projecten in kwantiteit in plaats van kwaliteit. Begrijpelijk deze grote bedrijven zijn gebaat om zoveel mogelijk (dure) uren te factureren en is dus gebaat om de aura van complexiteit in stand te houden. Daarnaast worden deze projecten geleid door dikke boekwerken van protocollen en bewaakt door juridische mijlpalen. Dat wil zeggen dat deze projecten meer overeenkomen met het bedrijven van politiek in plaats van het opleveren van werkende software. Ook de angst ,of de kudde mentaliteit, van de managers dat door voor een grote naam te kiezen zij niet verantwoordelijk gesteld kunnen worden. Immers, de veel gehoorde argument : Bij een grote bekende naam staat mijn positie niet ter discussie en bij een kleine speler wel…

Ik denk dat in NL heel veel kwalitatieve kleine of MKB bedrijven zijn die deze zogenaamde "grote" projecten, eventueel in delen, kunnen uitvoeren maar niet de kans krijgen door de eisen die gesteld worden in een Europese aanbesteding. Een Europese aanbesteding zou de markt transparanter en kosten effectiever moeten maken. Het tegendeel is het geval: het opstellen van de PVE en de beoordelingen zijn niet transparant. Het kost veel geld in de voorfase voor zowel de opdrachtgever als de inschrijvers. Immers er moet in inkoop kennis worden geïnvesteerd of ingekocht. (die vaak gelieerd zijn aan de grote inschrijvers). Maar de inschrijvers moeten ook vele manuren investeren in een aanbesteding.

Maar ook door het combineren van projecten of door samenwerkingsverbanden in de lokale overheden en door disproportionele eisen in de aanbestedingsregels worden alleen de grote ICT bedrijven bevooroordeeld. Saillant dat de uitspraak van de heer Pechtold om meer MKB bedrijven de kans te geven bij overheidsopdrachten (http://www.nu.nl/economie/3727368/pechtold-wil-m … Zolang de Europese aanbesteding niet wordt afgeschaft of aangepast en de mentaliteit dat alleen de groten een succesvol ICT project kunnen realiseren zou ik zeggen "eigen schuld dikke bult" .





Derk Kremer / Specialist in Goed Opdrachtgeverschap
In diverse vak- en dagbladen wordt het gebracht of het groot nieuws is: miljarden overschrijding van ICT projecten bij de overheid. Jaren geleden is dit cijfer al de wereld ingeholpen door accountantbureau's. Niets nieuws dus. De vraag is echter of de onderzoekscommissie daadwerkelijk tot de kern van het probleem doordringt. Daar heb ik mijn twijfels over. Al jaren is overschrijding van ICT projecten een probleem. Niet alleen bij de overheid, maar ook in de private sector. Merkwaardig als je bedenkt dat er jaarlijks vele honderden miljoenen besteed wordt aan het verbeteren van het vak van projectmanagement. Dat is al enkele decennia gaande. Blijkbaar is er iets anders aan de hand.

Een heldere visie op het aansturen van dit soort projecten bij bestuurders ontbreekt vaak. Met alle gevolgen van dien. Je kunt dan veel investeren in het verbeteren van de kwaliteit van de opdrachtnemende kant, maar zolang je nauwelijks of geen aandacht aan de opdrachtgevende kant besteed, zullen deze overschrijdingen de komende jaren gewoon doorgaan. Het onderzoek zal hier weinig aan toevoegen. Het professioneel vervullen van de rol van opdrachtgever is niet zozeer een competentieprobleem, maar eerder een cultuurprobleem. Het veranderen van een cultuur vereist visie, daadkracht en doorzettingsvermogen. Geen sinecure.



Lees in dit verband het artikel op CFO: "Falende projecten: ongrijpbaar of hardnekkig?" op http://cfo.nl/artikel/19364/falende-projecten:-o …



Voor wie geïnteresseerd is in nog meer kritische beschouwingen over de rol van opdrachtgever (van Wortmann en Kremer), zie http://www.eestum.eu/pubmenu



Wie weet, kunnen deze artikelen nog iets toevoegen aan het onderzoek?

Nico Viergever / Management consultant - PRINCE2 / MSP expert
Het project voor de OV chipcard ging om de integratie van diverse OV bedrijven die tegen hun zin moesten samenwerken; ICT was slechts een beperkt onderdeel van het probleem. De ICT component leverde de minste problemen op. Bij de UWV, een onvolwassen technocratische organisatie die de nadruk legt op het efficiënt volgen van rigide procedures (met vele zware sub-optimale stafafdelingen) en niet op effectief handelen, speelde een vergelijkbare problematiek die slechts versterkt werd door een leidende rol van de ICT-afdeling; een van de zware sub-optimale stafafdelingen. Precies hetzelfde geldt voor GBA.

Overigens speelt exact dezelfde problematiek voor het SPEER project/programma van het Ministerie van Defensie; zie http://www.managementsite.nl/43055/ict-internet/ … Maar dit geval werd om onduidelijke redenen (politiek?) niet meegenomen in de beoordeling van deze commissie.

Mogelijk is C2000 een andere variant. Dit draait (denk ik) wel volledig om ICT en technisch falen.

Hoe dan ook: de commissie slaat de plank behoorlijk mis wanneer men ICT specialisten vraagt naar hun mening. In het beste geval worden symptomen, geen redenen benoemd. Voor het overige spuien deze specialisten vele clichés. Een voorbeeld hiervan is het pleidooi voor kleinere projecten. Ik vergelijk dat met een clusterbom: vele kleine bommetjes die samen, maar ongestructureerd veel meer schade aanrichten dan een grote bom.

Op vergelijkbare wijze sloeg de overheid, met instemming en steun van de Algemene Rekenkamer, de plank mis door de rol van CIO’s te versterken om ICT projecten beter te beheersen. Want het probleem is zelden de techniek, de ICT. Het probleem is vrijwel altijd de organisatie die gebruik moet maken van een door ICT ondersteunde werkwijze. ICT is een middel, geen doel.



Natuurlijk heeft de aanbestedingspraktijk veel te maken met de problemen. Ook weer geleid door een sub-optimale stafafdeling die het belangrijke vindt dat de procedure correct wordt uitgevoerd dan dat het juiste resultaat wordt bereikt.



Maar belangrijker is een volledig andere cultuur. Een cultuur van de juiste verantwoordelijkheden bij de juiste functionarissen. Een cultuur waarin ICT niet als doel maar als middel wordt gezien want ICT-projecten komen in de problemen omdat het ICT-projecten zijn. Een cultuur waarin, zoals Derek terecht opmerkt, opdrachtgeverschap beter wordt ingevuld. Helaas zijn er maar weinigen die dit (echt) zien; helaas zijn er nog minder die actie ondernemen in deze richting.

gerrie
Strontziek word je van dat ICT geneuzel. Je koopt toch ook geen auto zonder motor. Geef mijn maar een papieren dossier. Ben ik veel sneller klaar dan 10 keer verplichte veldjes invullen.
Dora63
Dit beloofd wat voor 01-01-2015 , als de gemeentes veel uitgebreider pakket krijgen.

Wat heeft dat al gekost, wat gaat het nog kosten en wat blijft erover ?

Besparing of gelijkspel ?
Advertentie