Flexibel verzamelnet voor aan de keukentafel

Bij de nieuwe wijkteamwerker moet informatie uit de verschillende sociale domeinen samenkomen. Maar hoe ontwerp je een integraal informatiesysteem dat een plan oplevert dat ook gewoon op de koelkastdeur past? De oplossingen variëren nogal per gemeente.

Integraal werken
De contouren van de gemeentelijke aanpak van de decentralisaties beginnen zich af te tekenen. Nieuwe samenwerkingsverbanden, aanbestedingen, ‘zorgarrangementen’ en sturingsmodellen passeren de revue, en in de meer vooruitstrevende gemeenten worden buurtteams gevormd die het integrale aanspreekpunt zullen zijn voor de inwoner die hulp nodig heeft. Integraal werken is waar het naartoe moet – als het niet nu is dan toch zeker binnen een paar jaar. En aan de ‘keukentafel’ moet dan in één keer duidelijk worden wat eraan schort, of het nu om zorg, jeugd of schulden gaat. 

Twintig informatiebronnen
In het eindrapport van de Verkenning Informatievoorziening Sociaal Domein (VISD) van KING, dat bijna een jaar geleden verscheen, kwam naar voren dat een goede informatievoorziening onontbeerlijk is voor de realisatie van de 'één gezin, één plan, één regisseur'-gedachte. Informatie uit verschillende domeinen moet samenkomen en ter beschikking staan van de eerstelijns hulpverlener – met inachtneming van de privacyregels, uiteraard. Onder het kopje 'toets klantensituatie' noemde KING maar liefst twintig informatiebronnen bij verschillende overheidsorganisaties die daarbij geraadpleegd zouden kunnen worden, zoals GBA, VIR, UWV, DUO en zorgverzekeraars.

Vlaggetjes in Eindhoven
De gemeente Eindhoven, dat als 'Living Lab' mede voorop loopt bij de uitwerking van de VISD-inzichten, heeft binnen haar beleid WIJeindhoven na twee jaar proefdraaien ook gekozen voor het werken met wijkteams, waarin generalisten de contacten met hulpzoekers onderhouden. Het nieuwe 'regiesysteem' dat die wijkteams tot hun beschikking krijgen, ligt duidelijk in het verlengde van VISD. "Wat de generalisten vooral doen is in het begin met de klant de zelfredzaamheidsmatrix invullen", zegt Berny Oude Kempers, strategisch informatieadviseur in Eindhoven. Die lijst geeft een overzicht van de zelfredzaamheid van een gezin op verschillende gebieden. "Op basis van die matrix gaan ze in gesprek en kunnen er allerlei formele of informele afspraken worden gemaakt, die in het regiesysteem kunnen worden vastgelegd. Wat de wijkteamleden in het regiesysteem ook te zien krijgen is de 'dat'-informatie vanuit gemeentelijke en andere domeinen, bijvoorbeeld of er sprake is van een WW-uitkering. De dossiers laten we niet zien, maar er is wel een vlaggetje zichtbaar. Ook bijvoorbeeld de melding van een schuldhulptraject is relevante informatie voor die generalist om te toetsen of die ingeschatte zelfredzaamheid er ook daadwerkelijk is."

Weinig informatie nodig
Utrecht doet het anders. Daar is net als in Eindhoven samen met de beoogde zorgprofessionals gekeken naar de eisen waar het ‘keukentafelsysteem’ aan moest voldoen. “Wat ons na en tijdje opviel was dat het VISD-rapport een scala gaf van allerlei informatie die erin zou moeten”, zegt Pieter in 't Hout, informatie- en procesmanager Maatschappelijke Ontwikkeling in Utrecht. "Maar die professionals zeiden ‘we willen eigenlijk niet al te veel weten voordat we bij een klant binnengaan. We willen vooral mét de klant praten, niet 'óver de klant'. Dat is een visie die diep geworteld is. Ze hebben van tevoren niet zoveel informatie nodig." Dat heeft consequenties gehad voor het programma van eisen dat Utrecht heeft opgesteld voor de software. "Wij dachten: we moeten allerlei koppelingen met andere systemen leggen om klantbeelden naar voren te halen. Dat was dus helemaal niet zo. Door hun ervaring met de huidige zware registratiesystemen wilden ze ook nauwelijks een systeem gebruiken."

Op de koelkast
Geen high-tech benadering dus, maar een eenvoudig systeem waarmee je desgewenst een gezinsplan kunt maken dat op de koelkast geplakt wordt. Dat leidde uiteindelijk in samenspraak met de buurtteam-medewerkers tot een eenvoudig dashboard-scherm waarop alle relevante gegevens van de klant zichtbaar zijn, gegevens die vooral samen met die klant zijn vastgelegd. "Maar de gemeente wil natuurlijk wel kunnen sturen, dus we hebben bepaalde sturings- en verantwoordingsinformatie toegevoegd."