Ter Horst kondigt maatregelen aan tegen falen ICT-projecten

Het nieuwe directoraat-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering op het ministerie van Binnenlandse Zaken krijgt een directie Informatiseringsbeleid. Deze directie zal zich onder meer richten op een overheidsbrede aansturing van grote ICT-projecten. Dat kondigt minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken) aan in een brief aan de Tweede Kamer.

In de brief, van 25 februari 2008, schrijft zij dat zij de conlcusies van de Algemene Rekenkamer op het punt van het falen van veel ICT-projecten bij de overheid deels onderschrijft: ‘ICT-projecten binnen de rijksoverheid worden vaak te ambitieus en te complex door de combinatie van politieke, organisatorische en technische factoren. Zowel de regering als de Kamer blijken te veel te denken in grote en ambitieuze oplossingen, waarbij ICT als quick fix voor complexe problemen wordt gezien. De signalen vanuit de uitvoerende overheidsorganisaties worden daarbij soms onderbelicht. Aan daadkracht is niets mis, maar die daadkracht brengt risico’s met zich mee in de uitvoering van grote projecten. Ik deel de conclusies van de Rekenkamer op dit punt.’

De minister verwerpt het voorstel van de Tweede Kamer om één minister verantwoordelijk te maken voor aansturing en uitvoering van ICT-projecten. Het kabinet vindt dat geen goed idee, omdat daarmee de complexiteit en onduidelijkheid rond ICT-projecten alleen maar groter zou worden, aldus de minister.

Wel kondigt ze een aantal maatregelen aan om het falen van grote ICT-projecten zoveel mogelijk te voorkomen. Het nieuwe directoraat-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering krijgt een directie Informatiseringsbeleid, die zich richt op de bevordering van de kwaliteit van de I-kolom binnen de ministeries en de kwaliteit van de aansturing van grote ICT-projecten.

Verder zal er bij de start van grote ICT-projecten, of projecten met een grote ICT-component, een uitgebreide startbrief of projectinitiatie komen welk probleem met de nieuwe ICT toepassing op welke wijze wordt opgelost. Om de beheersbaarheid van projecten te vergroten en risico’s te beperken, en om heroverwegingen mogelijk te maken, krijgen projecten regelmatig een second opinion door onafhankelijke derden.

Er komt een ICT-haalbaarheidstoets, waar de minister van Economische Zaken samen met het bedrijfsleven aan werkt. Voorafgaand aan een aanbesteding kan hiermee door experts vanuit het bedrijfsleven pre-competitief een oordeel worden gegeven over de haalbaarheid van overheidsplannen van enige omvang.

Binnenlandse Zaken zal ook voorzien in programma’s waarmee de opleiding en kennis van ambtenaren in de I-kolom verbeterd worden. Ook de positie van de I-kolom binnen de ministeries is daarbij een aandachtspunt. Er zal bovendien in toenemende mate gewerkt moeten worden onder architectuur. Binnen het domein van de elektronische overheid is de Nederlandse Overheids Referentie Architectuur (NORA) hiervan een voorbeeld. Ook voor de rijksdienst wordt gewerkt aan een referentiearchitectuur, MARIJ (Model Architectuur Rijksdienst), zo schrijft de minister.

Tot slot zegt ze heil te zien in het bevorderen van standaardisatie en interoperabiliteit. ‘Ook over het toepassen hiervan zal ik, samen met de staatssecretaris van EZ, nadere voorstellen doen aan de ministerraad. Daarbij zal ook het kabinetsbeleid betrokken worden rond het gebruik van open standaarden en open source software dat in het programma Nederland Open in Verbinding vorm krijgt.’

Ze besluit de brief met de opmerking dat deze maatregelen niet vrijblijvend zijn. ‘Ik zal de ministerraad voorstellen dat dit niet een vrijblijvend en vrijwillig proces wordt, maar een voorwaarde waar elke minister zich aan houdt voor het starten en uitvoeren van grote ICT-projecten.’ Ze noemt verder de Amerikaanse Clinger-Cohen Act, waarmee in de Verenigde Staten aanzienlijke verbeteringen zijn geboekt bij ICT-overheidsprojecten. De Rekenkamer suggereerde dat de minister deze wet op zijn bruikbaarheid voor Nederland onderzoekt. De minister schrijft dat ze daarmee bezig is en de Kamer daarover zal informeren. De Kamer praat 12 maart over dit onderwerp.