ICT-gerelateerde megaprojecten, zoals rekeningrijden en het elektronisch patiëntendossier, zijn vanaf het begin gedoemd te mislukken. Dat komt omdat de vele problemen die ermee gepaard gaan, zoals de kosten, de tijdsduur en de uiteenlopende belangen van de betrokken partijen, schromelijk worden onderschat.
'Grote ICT-projecten gedoemd te mislukken'
ICT-gerelateerde megaprojecten, zoals rekeningrijden en het elektronisch patiëntendossier, zijn vanaf het begin gedoemd te mislukken. Dat…
Kan niet goed gaan
Dat zei Albert Boonstra, hoogleraar informatiemanagement aan de Rijksuniversiteit Groningen, woensdag tijdens zijn oratie over innovatieve informatietechnologie. Wat Boonstra betreft zijn projecten als rekeningrijden zo groot dat het nooit goed kan gaan. Overheid en bedrijfsleven zouden zulke megaprojecten dan ook niet moeten willen, betoogde hij.
7 miljard euro
Het mislukken van grootschalige ICT-projecten kost de samenleving volgens de Algemene Rekenkamer jaarlijks ongeveer 7 miljard euro, terwijl de totale ICT-investeringen 19 miljard euro bedragen. Het gaat volgens Boonstra vaak al mis op het moment dat een dergelijk reusachtig project wordt bedacht.
Afschrikwekkend
Het elektronisch patiëntendossier, dat onlangs na een lijdensweg van veertien jaar door de Eerste Kamer werd afgewezen, is een afschrikwekkend voorbeeld, stelde hij. 'De bedenkers van zo’n plan worden verleid door de technische mogelijkheden die er op dat moment zijn. Daardoor ligt de focus vanaf het begin op de techniek. Wat veel te laat aan de orde komt is: hoe stem je het af met de gebruikers?'
Simpele chipkaart
Omdat dergelijke projecten erg lang duren, veranderen ook de technische mogelijkheden. Zo waren in het geval van het elektronisch patiëntendossier de technische mogelijkheden na veertien jaar politiek gesteggel zo verruimd, dat nu een simpele chipkaart kan volstaan, aldus Boonstra. 'Maar het project is door het enthousiasme van de bedenkers als een soort sneeuwbal. Hij wordt almaar groter en is niet te stuiten.'
Techniek in laatste stadium
Boonstra adviseert niet in de val trappen van 'technologische en strategische vergezichten'. 'Je begint met het afstemmen met de gebruikers. De introductie van de techniek zou pas in het laatste stadium hoeven.' Overigens geldt dat niet alleen voor de overheid. Ook het bedrijfsleven verliest jaarlijks miljarden, aldus Boonstra. 'Maar bedrijven hangen dat niet aan de grote klok.'
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Er zijn inderdaad genoeg voorbeelden van mammoet-projecten die, door hun logheid en grote doorlooptijd, ruimschoots ingehaald zijn door de realiteit op het moment van oplevering. Het advies van Albert Boonstra om techniek niet de drijfveer te laten zijn maar puur een "enabler" is lovenswaardig, maar niet nieuw.
Het advies om techniek pas in het laatste stadium te betrekken, is echter een grote valkuil! Er zijn immers legio projecten die vanuit "strategische vergezichten" opgetuigd zijn, zonder een check van de realiseerbaarheid. Daarbij wordt om 5 voor 12 het verlanglijstje op het bord van de technici gedropt. Het gevolg is dat er grote hoeveelheden kunst- en vliegwerk onder de motorkap zitten, met alle gevolgen voor continuïteit, veiligheid, beheersbaarheid, samenhang en kosten.
Hoe dan wel? Betrek de techniek wel in en vroeg stadium, maar laat dit niet leidend zijn. De focus moet zoals gezegd liggen op de meerwaarde en niet op de technische mogelijkheden. Werk daarbij in korte pilots en incrementen, zodat je de mogelijkheid hebt om functionaliteit en haalbaarheid van (deel)projecten te toetsen binnen een korte doorlooptijd. En ja, ook dat is niets nieuws. Maar blijkbaar verslapt de aandacht voor deze werkwijze zodra de grote ambities van megaprojecten in het zicht komen.