Grote zorgen over werkdruk ambtenaren

Veel gemeenten zien de werkdruk onder hun ambtenaren de afgelopen maanden oplopen. Dit wordt met name veroorzaakt door corona-gerelateerde taken. Handhaving maar ook de steeds veranderende regels en maatregelen die moeten worden doorgevoerd, slokken de meeste (extra) tijd op. Gemeentesecretarissen maken zich grote zorgen.

Hoger ziekteverzuim

Het college van Eindhoven en de ondernemingsraad (OR) van Bergen op Zoom trokken als eersten aan de bel om hun zorgen te uiten over de toegenomen werkdruk onder ambtenaren vanwege corona. Beide gemeenten staan niet alleen in hun zorgen over die toegenomen werkdruk, zo blijkt uit een enquête onder gemeentesecretarissen van Binnenlands Bestuur in samenwerking met de Vereniging van Gemeentesecretarissen. Daaraan hebben 37 gemeentesecretarissen meegedaan. Met negen van hen heeft Binnenlands Bestuur deze maand verdiepende gesprekken gevoerd. Het gros van de 37 respondenten (bijna zestig procent) geeft aan dat de werkdruk de laatste maanden is toegenomen, voornamelijk vanwege corona-gerelateerde taken. De toegenomen werkdruk uit zich onder meer in een hoger ziekteverzuim en minder efficiency vanwege het thuiswerken.

 

Handhaving

Gevraagd naar wat het meeste werk oplevert, staat handhaving met stip op een. De lokale vertaling, concretisering en uitvoering van steeds wijzigende regels, voorschriften, taken en maatregelen staat op de tweede plek. Het informeren van inwoners over de covid-maatregelen slokt veel tijd op, evenals de uitvoering van de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo). Ambtenaren zijn daarnaast veel tijd kwijt geweest met het maken van afspraken met aanbieders van Wmo- en jeugdhulp, om de zorg en ondersteuning zo veel als mogelijk door te kunnen laten gaan. Maar ook de contacten met de horeca, cultuur- en sportverenigingen en ondernemers vergt veel inzet van ambtenaren.

 

Door buffelen

Toch buffelen in de meeste gemeenten de ambtenaren gewoon door. Van de deelnemende gemeentesecretarissen geeft dertig procent aan dat bepaalde taken inmiddels niet meer worden uitgevoerd omdat ambtenaren er vanwege ‘corona-werk’ geen tijd meer voor hebben. Zeventig procent stelt dat alle taken gewoon worden uitgevoerd. Burgerparticipatietrajecten hebben het meest te lijden als taken even in de ijskast moeten worden gezet. Maar ook collegedossiers en raadsvoorstellen moeten even wachten. Een klein aantal gemeenten heeft de openingstijden van het klantcontactcentrum of de publieksbalie omlaag geschroefd. Bijna de helft van de deelnemende gemeentesecretarissen denkt er niet over om taken tijdelijk niet uit te voeren. 35 procent overweegt dat wel en 18 procent gaat snijden in het aantal taken. Collegedossiers en raadsvoorstellen moeten er dan als eerste aan geloven, gevolgd door burgerparticipatietrajecten.

 

IJskast

‘Het reguliere werk gaat door, maar je probeert het te faseren’, stelt de Cis Apeldoorn, gemeentesecretaris van Zaanstad. Ook in Zaanstad moet het gesprek worden gevoerd of bepaalde taken, zoals collegedossiers of raadsvoorstellen, niet naar achteren kunnen worden geschoven. ‘Dit houdt niemand vol. We zijn al vanaf maart aan het sprinten.’ ‘Alles is volgens planning verlopen. Er wordt nu ook efficiënter gewerkt’, meent de Woudenbergse gemeentesecretaris Simone van der Marck. De motivatie onder ambtenaren is enorm groot ziet ze. ‘Als je bij een gemeente werkt, is dit hét jaar waarin je het verschil kunt maken.’ Dat ziet ook haar Nijmeegse collega Arne van Hout. ‘Ik zie een enorme passie. Medewerkers gaan door het gaatje om alles voor elkaar te krijgen.’ Om die werkdruk op te vangen maken ambtenaren vooral veel overuren. Ook worden behoorlijk wat externen ingeschakeld.

 

Piepen en kraken

De meeste gemeentesecretarissen maken zich grote zorgen over de toegenomen werkdruk. Die zorgen zijn er niet alleen over de werkdruk die door directe coronawerkzaamheden wordt veroorzaakt, maar ook door de ervaren werkdruk vanwege het vele thuiswerken. ‘Mensen missen informele contacten en het digitale vergaderen begint op te breken. Het piept en het kraakt’, zegt Henk Verbunt, gemeentesecretaris van Noardeast-Fryslân.

 

Online coach

Het praatje bij de koffie, het even bij elkaar binnenlopen om snel iets af te stemmen, de ontspannende ‘rafelrandjes’ aan het begin en einde van de vergadering; het gemis daarvan baart veel gemeentesecretarissen zorgen. Er wordt een keur aan maatregelen genomen om het moreel hoog te houden en uitval van medewerkers te voorkomen. Leidinggevenden nemen vaker contact om met medewerkers. Ook wordt veel voor online ontspanning gezorgd, of digitale hulp en ondersteuning geregeld, zoals in Zaanstad. De gemeente biedt webinars aan voor mensen die het lastig vinden vitaal te blijven of depressieve klachten hebben; die worden goed benut, weet Apeldoorn. Ook kunnen medewerkers een online coach krijgen. In diverse gemeenten worden bedrijfsartsen en psychologen ingeschakeld. Verschillende gemeentesecretarissen benadrukken het belang van het bespreekbaar maken van problemen die werknemers ervaren, zoals de balans tussen werk en privé. 

 

Jeu

‘Ik maak me niet alleen zorgen om de werkdruk, maar ook hetgeen waar mensen energie van krijgen. Waar is de lol? De jeu is er een beetje af’, stelt Tineke van Lenthe, gemeentesecretaris in Dronten. ‘Het is allemaal zo functioneel geworden. Het gemis van de menselijke ontmoeting gaat ons opbreken, vrees ik.’

 

---

 

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 24 van deze week