Levend ambtelijk statuut

De overheid kampt met een gezagscrisis. Er heerst een morele leegte in de partijpolitiek. Den Haag dient de wil van het volk als vrijbrief voor doorzettingsmacht. Het zijn enkele stellingen uit het essay ‘Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag' geschreven door Gabriël van den Brink, hoogleraar filosofie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en Thijs Jansen mede-oprichter en directeur van de Stichting Beroepseer en senior onderzoeker aan de School voor Politiek en Bestuur van de Universiteit van Tilburg.

De conclusie: er is een invoering van een levend ambtelijk statuut nodig om tegenwicht te bieden aan het dominante kortetermijndenken van politieke bestuurders. De auteurs stellen verder dat de belangrijkste functie van ambtelijk vakmanschap het creëren, ontwikkelen en in stand houden van overheidsgezag is.

Loyale medewerking
Van beleidsambtenaren en uitvoerende ambtenaren wordt door politieke bestuurders loyale medewerking geëist. Ondanks mooie termen als ‘co-creatie’ en doe-democratie lijkt de klassieke Weberiaanse visie op ambtenaren – volstrekte gehoorzaamheid aan de politieke bestuurder – nog onverminderd in zwang te zijn, aldus het essay.

Een stevig ambtelijk statuut bestaat wat de auteurs betreft uit een samenstel van waarden dat richting kan geven aan goed ambtenaarschap. Dat helpt volgens hen de weg te wijzen naar duurzamer en gezaghebbender optreden van de overheid. Dit statuut dient waarden te bevatten die uitdrukking geven aan de publieke missie en aan de professionele missie van het ambtelijk werk.