Nederland telt als gevolg van de bezuinigingsoperaties van de afgelopen jaren steeds minder ambtenaren. Het gevaar is niet alleen een tekortschietende publieke dienstverlening, maar ook een groter wordende kans op politieke ongelukken.
Kans op ongelukken door krimp ambtelijk apparaat
Vooral in het lokaal bestuur krimpt het personeel, zo blijkt uit de Staat van de Ambtelijke Dienst (STAD 2017), een tweejaarlijkse uitgave…
Vooral in het lokaal bestuur krimpt het personeel, zo blijkt uit de Staat van de Ambtelijke Dienst (STAD 2017), een tweejaarlijkse uitgave van de bijzonder leerstoelen van het CAOP. De wetenschappers Frits van der Meer en Gerrit Dijkstra laten zien dat die daling voor een deel, maar zeker niet in het geheel, wordt gecompenseerd door een sterke toename van het personeel van de gemeenschappelijke regelingen.
Bezuinigingen
Vanaf Rutte I (2010) is een omvangrijk bezuinigingsbeleid voor het openbaar bestuur in gang gezet, waarvan het eerste begin overigens al in de nadagen van het kabinet-Balkenende-Bos te zien was. De personele consequenties zijn gegeven de korte periode van Rutte I (2010-2012) volgens Van der Meer en Dijkstra over de hele linie – rijksdienst, veiligheidssectoren en lokaal bestuur – nog iets ingrijpender geweest dan bij Rutte II (2012-maart 2017).
De oorzaak van de krimp moet volgens de onderzoekers vooral worden gezocht in de bezuinigingen in het openbaar bestuur en de stelselveranderingen en bezuinigingen in voornamelijk de zorg.
Waarschuwing
Ze plaatsen een waarschuwing bij de krimpende omvang van het ambtelijk apparaat, omdat in een complexer wordende samenleving en economie volgens hen een noodzakelijke behoefte aan collectieve actie bestaat. ‘De fixatie op personeelskrimp van het bestuur als lakmoesproef voor een moderne samenleving is daarom al te simpel en verdient heroverweging. Allereerst zou moeten worden gekeken wat voor ambtelijke dienstverlening gegeven de overheidstaak wenselijk is en dan pas of er met een hervorming ook bezuinigingen zijn te bereiken. Vraagstukken van de inrichting van en arbeid bij het openbaar bestuur lijken bij aanvang van Rutte I en II, maar ook bij de Balkenende-kabinetten en daarvoor die van Kok, voor partijen niet voldoende belangwekkend om op te nemen in een regeerakkoord, gegeven ook de inzet van partijen bij de verkiezingen.’
Politieke ongelukken
Van der Meer en Dijkstra betwijfelen of de kwaliteit van het openbaar bestuur als gevolg van de krimpoperatie is toegenomen. Zij vragen zich af of het openbaar bestuur en de ambtelijke dienst – gegeven de gebrekkige politieke interesse – in staat zijn om zich aan te passen aan de ook door de politieke partijen herkende maatschappelijke uitdagingen. Zeker op de langere termijn is een gebrekkige politieke aandacht van partijen voor het openbaar bestuur volgens hen ‘nogal onverstandig’ te noemen. ‘Zowel inhoudelijk ten gevolge van een tekortschietende publieke dienstverlening als politiek vanwege de groter wordende kans op politieke ongelukken.’
Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week (inlog)
Reacties: 9
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Het blijft vreemd dat in de afgelopen jaren van decentralisatie, de hoeveelheid fte's bij gemeenten sneller daalt dan bij het Rijk. Het Rijk verliest taken, gemeenten krijgen ze erbij, maar aan de hoeveelheid personeel is dat niet te merken...
Wie anders zou dan 24 ministers en staatssecretarissen moeten bedienen als de departementen in analogie met het afnemen van hun taken zouden inkrimpen?
En dat terwijl het aantal ministers en staatssecretarissen juist is toegenomen omdat zij het niet aankonden...
Andere kant van dit verhaal is de toegenomen werkdruk en tegelijk het gevoel van het wegvallen van de waardering voor het werk. Het risico van omvallen van organisaties wordt gecamoufleerd door tijdelijk in te huren. Wel tegen een hoger uurtarief uiteraard.
Klopt helemaal. Een herstructurering kan ook. Maar ook bij gemeenten zijn nog steeds (te) veel wazige en dik betaalde functies, adviseur dit of dat, mediator, veel communicatiemedewerkers enz.
Politici zien vaak niet in wat voldoende en gekwalificeerde ambtenaren betekenen voor het goed en deugdelijk kunnen realiseren van bestuur.
mooi en evenwichtig artikel waar ik me helemaal in vind. Bepaalde gemeentelijke onderdelen, zoals de financiele functie zijn de afgelopen jaren qua personeel uitgehold, ondanks steeds meer wet en regelgeving op rechtmatigheidsgebied, dit gaat zn tol eisen en krijg je als gemeente terug via de goedkeuring, of het ontbreken daarvan, op het jaarwerk, van de accountant, alle inhuurders ten spijt.
Het Rijk is zelf een meester in het ontduiken van aan zichzelf opgelegde bezuinigingen. Waar gemeenten regelmatig terug moeten in de omvang van hun budget presteert het Rijk niet verder te komen dan minder meer uit te geven. Van de doelstellingen voor de zgn. Compacte Overheid is bijvoorbeeld bij het Rijk maar weinig terecht gekomen.
Je gaat het pas zien als je het door hebt ....