Gedrag in ene functie telt door in andere

Een conciërge op een openbare school in Westerwolde wordt beschuldigd van grensoverschrijdend seksueel gedrag. Maar als marktmeester, zijn tweede baan bij die gemeente, valt niets op hem aan te merken. Waarom wordt hij dan toch in twee functies ontslagen?

'In de clinch' is een rubriek waarin jurist/columnist Michel Knapen actuele zaken in het ambtenarenrecht belicht. 

Twee banen had Ties Stallers* bij de Groningse gemeente Westerwolde – gevormd op 1 januari 2018 uit Bellingwedde en Vlagtwedde. In 2010 gaat hij als conciërge werken bij een openbare basisschool (24 uur) en enkele jaren later wordt hij daarnaast – voor vijf uur in de week – marktmeester.

Het is zijn aanstelling op de school die tot een hoop gedoe leidt. Een onderwijsassistent beklaagt zich over de vrijpostigheid van Stallers, een leerkracht geeft aan zich bij hem onveilig te voelen en een invalleerkracht hekelt zijn ongewenste fysieke en ongepaste gedrag. Ze dienen een klacht in bij de Landelijke Klachtencommissie (LKC). Stallers wordt eerst geschorst en daarna onvoorwaardelijk ontslagen.

Het is ook niet niks waarvan hij wordt beschuldigd. Hij slaat zijn armen om vrouwelijke collega’s heen en drukt hen tegen zich aan. Anderen pakt hij bij hun kraag of bij de keel. Als een leerkracht een keer koffie haalt, pakt Stallers een lepeltje en vraagt: ‘Zal ik hem er even insteken?’, waarna hij het roerstokje in de beker laat vallen. In het kopieerhok vraagt hij de onderwijsassistent ‘of ze van ruig en van zweepjes houdt’. Een stagiaire wordt op de wang gekust, een invalleerkracht wordt getrakteerd op een handkus. Aan weer een andere vrouwelijke collega vraagt hij, in het bijzijn van anderen: ‘Heb je nog lekker geneukt dit weekend?’

Bij de rechtbank Noord-Nederland vecht hij zijn schorsing en ontslag aan, en krijgt deels gelijk. Van de school mag hij worden verwijderd, maar zijn gedragingen hebben geen betrekking op zijn baan als marktmeester. Hoe graag het college van hem af wil, van de rechtbank mag hij op de markt blijven. Het college gaat in hoger beroep bij de Centrale Raad van Beroep.

Daar betoogt Stallers dat zijn gedragingen moeten worden beoordeeld in het licht van de amicale sfeer op de school, en dat hij alleen zuivere intenties had. Bovendien, het is allemaal enige tijd geleden en hij heeft verbeteringen laten zien. Tot slot voert hij aan dat er geen voorschriften en beleid waren over (on)gewenst gedrag, en dat hij van collega’s van de markt steunbetuigingen kreeg.

Volgens de Centrale Raad van Beroep heeft Stallers zich onprofessioneel en ongepast (fysiek) gedragen en vrouwelijke collega’s seksueel geïntimideerd. Dat is ernstig plichtsverzuim, en de schorsing en het onvoorwaardelijk ontslag als conciërge zijn dan ook terecht. Ook zonder voorschriften had hij moeten begrijpen dat zijn gedragingen inbreuk maakten op de fysieke integriteit en sociale veiligheid van zijn collega’s. De amicale sfeer en de steunbetuigingen doen niet af aan de ernst van de gedragingen op de basisschool. Maar mocht Stallers ook worden ontslagen als marktmeester?

Jazeker. Zowel het college als de Raad vindt (uitspraak 26 september 2019) dat Stallers zich niet heeft gedragen zoals van een goed ambtenaar mag worden verwacht. Hij kan daarom niet langer, in welke functie dan ook, voor deze gemeente werkzaam zijn. De rechtbank hanteerde ten onrechte een strikte koppeling tussen Stallers’ plichtsverzuim en zijn functie als conciërge. Maar de ongepaste gedragingen hebben effect op het gehele functioneren van Stallers, niet alleen als conciërge maar als ambtenaar in dienst van de gemeente Westerwolde, ongeacht de functie(s) die hij vervult.

* De naam is gefingeerd.
ECLI:NL:CRVB:2019:3132