Met het aannemen van de Wet elektronische dienstverlening burgerlijke stand gaan er dit jaar heel wat digitale deuren open. Zo hoeven nieuwbakken vaders hun kind binnenkort niet meer aan te geven op het gemeentehuis. Via een appje op de smartphone kan de nieuwe burger vanuit het kraambed, worden ingeschreven bij de burgerlijke stand. De digitale ontwikkelingen in het publieke domein gaan namelijk razendsnel en zorgen steeds weer voor verrassingen. De digitale revolutie bij de gemeente is een sprong voorwaarts voor de burger, maar voor de gemiddelde ambtenaar gaat het misschien wat te snel.
Ambtenarenapparaat kleiner maar creatiever
Hoe de toekomst van de digitale overheid er precies gaat uitzien is niet duidelijk. Maar de taken kunnen in elk geval met een kleiner…
Zelflerende ambtenaar
‘De ontwikkelingen gaan inderdaad hard, maar het gaat niet allemaal vanzelf,’ nuanceert Jan Smit, voormalig gemeentesecretaris en momenteel onderzoeker voor het A+O-fonds. Hij onderzocht hoe ver gemeenten zijn met de digitalisering van taken. ‘De zelflerende ambtenaar heeft zijn tijd nodig. Maar de zelflerende computer, oftewel ‘machine learning’ is een ander verhaal. Die krijgt in hoog tempo voet aan de grond bij de uitvoering van gemeenteaken. Zelflerende computers kunnen zonder voorgeprogrammeerde instructies werken,’ legt hij uit. ‘Dus data-entry via optische herkenning, spraak omzetten in tekst, juridische databases en de mogelijke inzet van sensoren en drones voor toezichtstaken.
Ambtelijke uren beperken
Allemaal voorbeelden van extreem effectieve manieren om ambtelijke uren tot een minimum terug te brengen. ‘Je kunt zelf al uitrekenen wat voor tijdswinst dit oplevert,’ stelt Smit vast. De G4 zijn overigens al bezig met het digitaliseren van het uitkeringssysteem op basis van ‘beslisbomen’, waarmee beschikkingen kunnen worden gemaakt. Ook wordt er al hard gewerkt aan gemeentelijke ‘burgeraccounts’ waarbij alle gegevens uit de gemeentelijke basisregistratie standaard ingevuld zijn. Alle diensten kunnen op die manier worden aangevraagd en op maat worden verleend.
Mini-revolutie
Met louter technische ontwikkelingen ben je er op het gemeentehuis nog lang niet. Zo’n nieuwe werkwijze vergt rigoureuze veranderingen in de werkprocessen. In feite is er een mini-revolutie op de afdeling nodig om zo’n toepassing in het dagelijks werk van de gemeenteambtenaar te integreren.
Kost banen
Betere service voor de burger, slecht nieuws voor de omvang van het ambtenarenapparaat. ‘Dit kost banen,’ geeft Smit toe. ‘Op termijn natuurlijk, want deze ontwikkelingen voltrekken zich niet van de ene op de andere dag. Ik kan me ook best voorstellen dat er tegenstand tegen deze ontwikkelingen bestaat. Maar de ontwikkelingen komen er nu eenmaal aan. Je moet je dus als ambtenaar afvragen of je ouderwets wilt blijven werken. Dat zou niet goed zijn voor de burger maar ook niet voor je eigen arbeidsproductiviteit. En gemeenten hebben bij sommigen al een beetje de naam dat die niet hoog genoeg is. Die nieuwe kansen moet je dus gewoon grijpen.’
Adaptieve ambtenaar
Het onderzoek van het A+O-fonds ‘Digitalisering en de toekomst van het werk’ moet in kaart brengen wat gemeenteambtenaren nodig hebben om op nieuwe manieren te werken. Maar hoe de gemeenteambtenaar van de toekomst eruit komt te zien blijft nog ongewis. ‘Daar is nog heel veel discussie over,’ vertelt Smit, ‘wereldwijd trouwens ook. De ambtenaar zal in elk geval adaptief moeten zijn, goed moeten kunnen samenwerken en communiceren.
Geen overheidsbaan voor het leven
Creativiteit zal ook steeds belangrijker worden, want dat is nu juist iets waar computers niet over beschikken.’ Een onontkoombaar gevolg van de algehele digitalisering is dat dezelfde overheidsbaan voor het leven tot het verleden gaat horen, denkt de onderzoeker. ‘Men zal wellicht drie, vier keer de ervaring van een andere baan moeten opdoen om zo te blijven leren. Dat zal ook moeten, want het motto voor ambtenaren is immers “Een leven lang leren.”
Reacties: 9
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Er wordt nog steeds vanuit de eigen geleding een beeld neergezet van de stereotype ambtenaar! Het wordt op deze manier een zich zelf vervullende belofte. Ambtenaren zijn heel normale mensen die thuis ook meegaan met alle ontwikkelingen. En net als in het echte leven heb je koplopers en de middengroepen. Wees maar trots op je hele team, en werk vanuit ieders talenten. Je komt heel ver. Het klantgericht denken
Wordt met alle digitale ijver niet voorbij gegaan aan de importantie van cruciale momenten, bijvoorbeeld een mogelijke toets om vast te stellen of wel een echt kind wordt aangegeven en niet een virtueel kind?
De heer Smit en nog heel veel andere mensen vinden het vanzelfsprekend dat steeds meer administratieve taken elektronisch worden gedaan. De verrobotisering van onze maatschappij gaat steeds sneller "want dat willen wij"!? We leven steeds meer in een maatschappij die onpersoonlijk wordt en mensen steeds meer hufterig gedrag vertonen. We zouden ons eens moeten afvragen wat we echt willen. Het woord vroeger durf ik haast niet in de mond te nemen maar het was veel meer een persoonlijkere en socialere maatschappij. We zouden dat ook moeten willen. Ons pasgeboren kind aangeven als nieuwe wereldburger via een App.. hoeveel verder zakken we nog in onpersoonlijkheid af... willen we dit werkelijk?? Hier hoef je echt niet voor gestudeerd te hebben om te constateren dat onze maatschappij verloederd omdat we al meer achter ons veilige beeldscherm blijven.. Dit omdat iemand wil dat wij dat willen. Die iemand is wij en dat maakt het zo complex. WAT WILLEN WIJ?
Mijn jongste zoon is een maand geleden voor het eerst vader geworden. Na een hectische bevalling beschreef hij het moment van aangeven van zijn dochter als het enige rustige moment van de dagen na de bevalling met een zeer leuk persoonlijk contact met de ambtenaar burgerlijke stand. Je kan ook alle persoonlijke contact wegorganiseren. Vraag is of de burger daar op zit te wachten.
Geweldig dat via digitale melding van een geboren kind kan worden aangegeven, Nu paspoorten en rijbewijzen nog. De paar ambtenaren die dan overblijven kunnen van een veel goedkopere locatie werken dan een stad-of gemeente huis. Misschien via het woonadres van de ambtenaar.
Dus het ambtenaartje spelen kan met 75% of 80% verminderen.Geweldig wat een besparing dit kan opleveren. Automatiseer zoveel mogelijk
"computer says no..."
De digitale burger wordt even vergeten. Wie worden er nog meer buiten spel gezet door de creatieve ambtenaar? Uw wachttijd is ..Oei ik kan niet inloggen.
Zijn ambtenaren net als de burgers ook gewone mensen, die er soms niet meer uit komen.
Een geweldig idee: wat mij betreft kan zeker nogeens 50% verdwijnen. Minder toezicht, minder handhaving, meer vrijheid, en vooral minder kwaliteit zodat meer schadeclaims volgen. Leve de vrijheid
Het gevolg is wel dat veel ambtenaren straks nooit meer een burger zien. Over tien jaar hebben we weer dure adviseurs nodig die plannen bedenken om ambtenaren eens kennis te laten maken met burgers. De samenleving anonimiseert zo wel snel.