Beïnvloedt vrouwenhaat politieke aspiraties?

Het aangekondigde vertrek van politici Sigrid Kaag en Liane den Haan wegens de continue stroom aan bedreigingen en (vrouwen)haat die zij ontvangen roept de vraag op wat het effect hiervan is op politieke aspiraties van vrouwen. Een samenwerkingsverband van vier Nederlandse organisaties start een onderzoek naar (on)veiligheid in de politiek en gevolgen ervan voor nieuwe aanwas van vrouwen.

Treurige trend

Zijn vrouwen door de toename van (online) geweld nog wel voor de politiek te enthousiasmeren? Een relevante vraag nu politieke partijen nieuwe kieslijsten samenstellen en zij op zoek gaan naar nieuw (vrouwelijk) talent. Stichting Stem op een Vrouw, WO=MEN Dutch Gender Platform, de Nederlandse Vrouwenraad en Emancipator doen daarom een oproep aan vrouwen met politieke aspiraties om deel te nemen aan het onderzoek. De organisaties wijzen erop dat het vertrek van onder meer Kaag en Den Haan uit de landelijke politiek past in een ‘treurige trend’: in 2022 kampte van alle vrouwelijke politici 55 procent met verbale agressie en bedreiging, laat de Monitor Integriteit en Veiligheid 2022 zien. En dit aantal groeit ieder jaar. Bij mannelijke collega’s gaat het overigens om 46 procent.

Haat om identiteit

Ongeveer 80 tot 95 procent van de vrouwelijke politici krijgt op enig moment in hun carrière te maken met een vorm van geweld, laat internationaal onderzoek zien. Vrouwelijke politici ervaren ook vaker haat en bedreigingen van een andere aard dan mannelijke politici. Die ontvangen vooral haat ‘op de inhoud’. Bij vrouwen gaat het niet (enkel) om de inhoud, maar ook om hun identiteit, zoals hun vrouw-zijn, lhbtqi+ zijn, etniciteit, afkomst, religie of gezin. Factoren die verder niets zeggen over hun politieke kwaliteiten en keuzes

Invloed van online misogynie

‘We weten dat vrouwen vaker en eerder uitvallen uit de politiek, en dat vrouwenhaat daarbij een rol speelt’, zegt Devika Partiman, directeur van Stem op een Vrouw. ‘Juist zichtbare vrouwen zoals Kaag kunnen voor jonge meiden een rolmodel zijn om later politieke ambities te ontwikkelen. Maar wat als we dat omkeren? Welke rol speelt het waarnemen van vrouwenhaat jegens vrouwelijke politici voor de aspiraties van vrouwen om politiek actief te worden?’ Onderzoekster Zahra Runderkamp wijst op een onderzoek in De Groene Amsterdammer dat de aard en omvang van online geweld jegens vrouwelijke politici liet zien. Ook noemt ze recent onderzoek van Atria dat aantoont hoe groot de invloed is van online misogynie op vrouwen in de lokale politiek. ‘Maar over het effect van het waarnemen van (online) geweld ten opzichte van anderen is tot op heden weinig bekend. Op die vraag richt ons onderzoek zich.’

Actie is nú nodig

Partiman wijst erop dat steeds meer vrouwen politiek actief zijn en dat je zou verwachten dat vrouwenhaat afneemt als het normaler wordt dat vrouwen politiek leiders zijn. ‘Maar met de toename van het aantal vrouwelijk leiders lijkt de haat juist toe te nemen. Vrouwen worden succesvol weggepest.’ Met de Tweede Kamerverkiezingen in aantocht hopen de organisaties de urgentie te versterken dat nú actie nodig is. ‘Wellicht hebben we straks zelfs de eerste vrouw als premier. Wie de nieuwe vrouwen in de Kamer straks ook worden, zij kunnen vanwege hun gender meer haat verwachten dan hun mannelijke voorgangers. Elke politica, inclusief de toekomstige premier, verdient de kans om gecontroleerd te worden op de inhoud, en niet op hun gender.’