Cornielje: cultuur Maasdriel schokkend en onaanvaardbaar

Regeringscommissaris
De onderzoekers van BMC adviseren het aanstellen van een regeringscommissaris in Maasdriel en vervanging van het zittende bestuur door wethouders van buitenaf, die bij voorkeur een afspiegelingscollege vormen. Opheffing van de gemeente is in hun ogen ook een mogelijkheid. Een of meer van deze forse ingrepen zijn nodig om een eind te maken aan de verpeste sfeer in college en raad, de over elkaar heen tuimelende politieke affaires, en de vecht- en afrekencultuur, die de gemeenschap al jaren splijten.

Kruit droog
Met uitzondering van oppositiepartij CDA voelt de Maasdrielse politiek vooralsnog niet voor zulke verstrekkende maatregelen. Het CDA vindt dat de huidige wethouders het veld moeten ruimen. De andere partijen houden vooralsnog hun kruit droog of dringen aan op een geleidelijker veranderingstraject. Dat werd hen nagedragen door Cornielje. ‘De gemeenteraad heeft de grootste verantwoordelijkheid en is de baas in huis’.

Radicaal

Radicale ingrepen in een gemeente zoals gesuggereerd in het rapport (BMC geeft niet aan of het ’en/en of ‘en/of’ zou moeten zijn) zijn deze eeuw niet eerder gedaan. De situatie die er het dichtst bij in de buurt komt is die in Delfzijl, waar in 2005 ook ‘van hogerhand’ fors bestuurlijk is ingegrepen. Daar dreigden de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Remkes en Commissaris der Koningin Alders de gemeente onder curatele te stellen en is politiek en ambtelijk orde op zaken gesteld om de gemeente in het gareel te krijgen.

Opheffing gemeente

Opheffing van Maasdriel in de vorm van opschaling of juist verdeling in kleinere dorpsgemeenten zijn mogelijkheden die door de BMC-ers geopperd zijn in het rapport. Volgens hen is het noodzaak dat er een sterke burgemeester komt (er zit nu een waarnemer), die opgewassen is tegen de harde politieke mores in raad en college. Want volgens de BMC-ers zijn de omgangsvormen ‘ruw, grof en onfatsoenlijk’. Ook de ambtelijke top zou versterkt moeten worden. Die kan niet op tegen de scoringsdrift van de wethouders of wordt ‘afgeserveerd’. De wethouders sturen volgens ambtenaren zonder tussenkomst van de ambtelijke leiding, of zetten ze onder druk tot regelovertreding.

Hitlist

‘Het is vijf voor twaalf; genoeg is genoeg’ zei Cornielje. Hij vindt het ‘onaanvaardbaar’ dat ambtenaren binnen de gemeente zich geïntimideerd voelen door leden van het college. Zo beweren ambtenaren dat er binnen het college zelfs een ‘hitlist’ is van medewerkers die in aanmerking komen voor ontslag en heerst er angst.

Vriendjespolitiek

De onderzoekers constateren dat in Maasdriel het politiek handelen vooral in dienst staat van het bereiken van politieke, niet-inhoudelijke doelen en dat vriendjespolitiek regeert, omdat politiek en zakelijk voortdurend zijn verweven. Die verwevenheid is volgens BMC voedingsbodem voor de opvatting ‘dat dit hoort bij het politieke bedrijf’. Als gevolg daarvan worden de grenzen van integriteit opgezocht of overtreden.

In de politieke arena is geen enkel middel taboe. Waarbij volgens de onderzoekers het moedwillig beschadigen van persoonlijke en partijpolitieke imago’s inzet is geworden. Dit is opmerkelijk, omdat geïnterviewden in gesprekken aangaven dat de opvattingen inhoudelijk en programmatisch weinig tot geen verschillen vertonen.

Hele gemeenschap

De noodzakelijke cultuurverandering moet volgens BMC niet beperkt worden tot de politiek, maar de totale gemeenschap omvatten, want daarin huist de ‘maatschappelijk-culturele onderstroom waarin de bestuurlijke cultuur is geworteld en

waarin het politiek-bestuurlijke bestel helaas is doorgeschoten’. Ze adviseren om de Maasdrielse samenleving, ondernemers, maatschappelijke

organisaties, lokale politieke partijen, scholen, media en individuele burgers

‘nadrukkelijk bij de cultuuromslag te betrekken’. Dit ook omdat er een sterk en historisch gegroeid ‘regeldédain’ is bij burgers, ondernemers en bestuurders.

Mijden

De opstellers van het rapport vinden de huidige gang van zaken zeer beschadigend. ‘Het zou goed kunnen dat bedrijven en potentiële inwoners de gemeente zullen  mijden’. Cornielje deed daar een schep bovenop. Volgens hem zijn er zelfs binnen Gedeputeerde Staten twijfels over de bestuurbaarheid. Zo zou er, naar aanleiding van de wens tot een gemeenschappelijke regeling voor de in de regio economisch belangrijke champignonteelt, de vraag leven ‘kunnen wij wel zaken doen met Maasdriel?’

Lees hier het onderzoeksrapport.