Woonplaatsvereiste wethouders van de baan

Wethouders en gedeputeerden kunnen voor onbepaalde tijd ontheffing krijgen van de plicht om in de gemeente of provincie te wonen waarin zijn werken. De Tweede Kamer gaat akkoord met deze versoepeling. De stemming is volgende week, maar de coalitiepartijen en GroenLinks hebben deze week al hun steun uitgesproken voor de wetswijziging.

Vereiste uit wet

Gemeenteraden moeten nu jaarlijks een gemotiveerd besluit nemen over de ontheffing van het zogeheten woonplaatsvereiste. Dat is vastgelegd in de Gemeentewet. Provinciale Staten moeten dat volgens de Provinciewet doen voor gedeputeerden. Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken wil dit vereiste uit beide wetten halen.

Lokale autonomie

Daarvoor krijgt ze voldoende steun van de Tweede Kamer. Het is goed om de beslissing over de ontheffing van het woonplaatsvereiste over te laten aan gemeenteraden en Provinciale Staten, vinden D66, VVD, CDA en ChristenUnie. Dit doet volgens de partijen recht aan de lokale en provinciale autonomie.

Wortelloos

Ook GroenLinks vindt het terecht dat gemeenteraden en Provinciale Staten besluiten over de ontheffing. Vooral in kleine gemeenten is het volgens Nevin Özütok (GroenLinks) moeilijk om goede kandidaten te vinden. De PVV is geen voorstander. Volgens Martin Bosma leidt de versoepeling er toe dat gemeenten en provincies bestuurd gaan worden door ‘wortelloze mensen’.

Externe voorzitters

In hetzelfde wetsvoorstel wordt de mogelijkheid gegeven om externen commissievergaderingen in raden en Staten te laten voorzitten. In ieder geval VVD en D66 zijn voorstander: een externe voorzitter kan de werkdruk van raads- en Statenleden verminderen, stelde onder meer Albert van den Bosch (VVD). De voormalig burgemeester van Zaltbommel diende in maart een motie in om dit te bewerkstelligen, die werd aangenomen. Özütok ziet dat voordeel ook, maar ze zou het ongewenst vinden als er een circuit van betaalde beroepsvoorzitters zonder lokale binding ontstaat. Minister Ollongren is daar niet bang voor.

Motie

Özütok wil dat de minister de Kamer periodiek informeert of en hoe gemeenten en provincies gebruik maken van de – verruimde – wettelijke mogelijkheden. Daarbij gaat het om zowel de versoepeling van het woonplaatsvereiste als de mogelijkheid om externe commissievoorzitters in te schakelen. Daartoe diende ze tijdens het Kamerdebat een motie in, waarover dinsdag wordt gestemd.