Functie elders

Vol trots stonden een burgemeester, twee wethouders en vier gedeputeerden maandag op het bordes van paleis Noordeinde naast of achter premier Rutte. 

Tel je de rechtstreeks vanuit de lokale en provinciale politiek afkomstige nieuwkomers op bij de bewindslieden met een grijzer verleden daarin, dan kom je op een totaal van dertien uit. In Rutte III was dat er zelfs één meer. Het werd om die reden een wethouders-kabinet genoemd.

Heb je daar als gemeenten wat aan? Je zou mogen verwachten van wel. Wie kent er nou beter de problemen waar je als eerste, want het dichtst bij de burgers staande overheid tegenaan loopt en waar ze in Den Haag doof dan wel blind voor zijn. Een greep: de gevolgen van de toeslagaffaire en de aardbevingen, de tekorten in de jeugdzorg. Welke wethouder of gedeputeerde heeft er niet zijn of haar handtekening gezet onder de zoveelste brandbrief aan het Binnenhof dat de rek eruit is, het geld op is of dat beloofde maatregelen uitblijven?

En dan mag je naar Den Haag en kun je wat veranderen. YES! Als gezegd, Rutte III ging door het leven als wethouders-kabinet. Maar ondanks die oververtegenwoordiging van voorheen lokale bestuurders in Vak K (14 van de 26 bewindslieden!) heb ik de afgelopen decennia zelden zoveel gemok gehoord over de interbestuurlijke verhoudingen. Er moest halverwege de rit zelfs een arbitragecommissie aan te pas komen om het wethouders-kabinet erop te wijzen dat er wel degelijk plichten zijn jegens het lokaal bestuur.

Dus nee, het zegt op zich weinig dat pakweg de helft van de bewindslieden wortels heeft in het lokale of regionale bestuur. Als sneeuw voor de zon verdwijnt de aandacht voor wat ze achterlaten en voegen de nieuwkomers zich naar de nieuwe mores. Het doorbreken daarvan vergt moed, ruggengraat en overtuigingskracht en het moet in de eerste 100 dagen gebeuren. Studies wijzen uit dat je daarna onderdeel wordt van het systeem.

Anders gezegd, je raakt op je functie elders gesensibiliseerd en denkt te moeten dansen naar de pijpen van de baasjes Rutte, Kaag en vooruit, Hoekstra. En laat die nou hoegenaamd niks hebben met de eerste overheid.