Advies: minder stadsdelen in Amsterdam

Als burger van het Stadsdeel Zeeburg ben ik een voorstander van het samenvoegen van de huidige stadsdelen tot grotere bestuurlijke eenheden. Ik leg hieronder mijn visie uit vanuit burgerperspectief. Mijn belangrijkste argumenten luiden als volgt: ‘geen grotere politieke betrokkenheid burgers kleine stadsdelen’, ‘falen duaal bestel door zwakke raad’ en ‘te groot voor servet, te klein voor tafellaken’.
Geen grotere politieke betrokkenheid burgers kleine stadsdelen
Door tegenstanders van samenvoeging wordt vaak gezegd dat kleine stadsdelen politiek dichter bij de burger zouden brengen. De gemiddelde burger heeft hier echter absoluut geen behoefte aan, maar wil simpelweg dat het stadsdeel goed bestuurd wordt. Waar het daarbij gaat, is dat de politieke en ambtelijke organisatie op de hoogte zijn van lokale problematieken. Hiervoor is echter geen kleine, maar een goede organisatie nodig. In een klein stadsdeel als Zeeburg hebben raadsleden wegens zware werkdruk geen tijd om ook nog contact met de burgers te zoeken, mochten ze dat al willen (een enkeling nagelaten). Juist een groter stadsdeel, met een sterkere raad, kan zich op professionele wijze op de hoogte stellen van de diverse lokale problematieken, en al helemaal wanneer de ambtelijke organisatie wel gedecentraliseerd blijft, zoals o.a. Jan Beerenhout hierboven voorstelt.
Falen duaal bestel door zwakke raad
Mijn belangrijkste bezwaar tegen kleine stadsdelen is, dat deze sterk bijdragen aan het falen van het duaal bestel. In dit bestel dient de raad de bestuurders te controleren en aan te sturen. Momenteel is de raad in kleine stadsdelen relatief zo zwak - gezien het feit dat ze het er allemaal in hun vrije tijd tegen een geringe vergoeding bij moeten doen - dat het professionele DB, ondersteund door de ambtelijke organisatie, de touwtjes volledig in handen heeft. Daarmee zijn de uitvoerders van de wil van de raad in de praktijk min of meer autonoom geworden, wat absoluut niet de bedoeling was van het duale systeem. In een groter stadsdeel met een professionelere raad zou dit probleem in ieder geval aangepakt kunnen worden. Dat zal in de uitgeputte raad van het kleine stadsdeel niet lukken.
Te groot voor servet, te klein voor tafellaken
Daarnaast kampt een klein stadsdeel met de problematiek dat het bij centraal geregelde onderdelen, zoals politie, te ver van de politieke macht zit om op dit gebied invloed op het functioneren van het eigen stadsdeel te hebben (preventief fouilleren in de Indische Buurt), terwijl ze bij belangrijke gedecentraliseerde onderwerpen (welzijn) de noodzakelijke professionaliteit mist. Een groter stadsdeel zou een machtigere positie hebben en daarmee dichter bij de centrale raad zitten. Daarnaast is een groot stadsdeel wegens grotere professionaliteit beter ingericht op zware dossiers.
Groter gevaar regenten in klein stadsdeel dan in groot stadsdeel
Tegenstanders van grote stadsdelen wijzen op het gevaar van het ontstaan van nieuwe regenten. In de luwte van een klein stadsdeel, waarin bestuurder soms meer dan tien jaar achtereen een raadszetel bezetten, is het risico op regentenschap echter groter dan in grotere organisaties die meer in het middelpunt van de belangstelling staan. Graven en baronnen hielden het in Nederland in het verleden immers ook langer uit op het platteland dan in de stad. Ook dit argument voor een klein stadsdeel, onder andere terug te vinden op de site van PvdA-er Michael van der Vlis, is volgens mij in de praktijk niet geldig.
Gevoeligheid voor cliëntelisme en vissers in troebel water door luwte en zwakke raad
Wegens wederom de zwakte van de verantwoordelijke raad en tevens de eerder genoemde luwte waarin het zich bevindt, is een klein stadsdeel gevoeliger voor misstanden als cliëntelisme en zakelijke vissers in troebel water. Simpelweg omdat er minder gecontroleerd wordt door zowel media als raad. Uiteraard is dat overigens verder op geen enkele manier een oordeel over de intrinsieke integriteit van de diverse stadsdeelbestuurders, met name in Zeeburg.
Geen synergie
Tenslotte is voor mij een belangrijk argument voor de opheffing van het huidige Zeeburg, dat er na al die jaren nauwelijks synergie lijkt te zijn ontstaan tussen de drie zeer verschillende delen van het stadsdeel: Indische Buurt, Oostelijk Havengebied en IJburg. Mijns inziens zou IJburg dan ook in de toekomst samen met het Zeeburgereiland een eenheid kunnen vormen, het Oostelijk Havengebied bij Centrum kunnen worden gevoegd, en de Indische Buurt bij Oost-Watergraafsmeer. De dan ontstane bestuurseenheden zouden mijns inziens wegens homogeniteit van de eigen stedelijke problematiek een stuk gemakkelijk bestuurd kunnen worden.