‘Wacht tot najaar met gebruik Arbit’

Europese aanbesteding
‘Het probleem is dat de huidige voorwaarden eigenlijk niet geschikt zijn voor open source producten. Dat heeft BZK zelf ook al aangegeven. Ze lossen het dan op door te zeggen even te bellen naar het ministerie en dan wordt het daar aangepast. Dat is inderdaad geen probleem bij kleinere projecten, waarbij open source producten worden gebruikt met weinig dienstverlening, maar voor Europese aanbestedingen ligt het anders.’

Discriminatie
Paapst wijst erop dat dan van tevoren een bestek moet worden gemaakt met daarin de functionele producteisen en alle voorwaarden. ‘Op dat moment weet je nog niet of je een open source oplossing krijgt. Overheden weten wel dat het addendum eraan komt, dus sluiten ze leveranciers bewust uit als ze wel een aanbesteding beginnen. Dat kunnen deze leveranciers dan als discriminatie opvatten.’

Risico
Een gang naar de rechter kan het gevolg zijn, maar eerst dient de leverancier een bezwaar in te dienen. ‘Intussen loopt de reguliere aanbesteding vaak gewoon door en de opdracht kan zelfs al aan een leverancier gegund zijn.’ In dat geval kan de rechter zeggen dat open source leveranciers op voorhand zijn buitengesloten, omdat de bewuste overheid op de hoogte was. ‘Ik zeg niet dat de rechter dat zal beslissen, maar het risico is heel erg aanwezig. En ik ben niet de enige jurist die dit vindt.’

Reden
Naar de reden waarom de ambtenaren niet even hebben gewacht met het voorleggen van de voorwaarden aan de ministerraad tot het addendum er was, kan Paapst alleen maar gokken. ‘Ze wisten dat de overheid juist de afgelopen jaren beleid heeft opgesteld voor het gebruik van open source. Ze hebben contact gehad met Nederland Open in Verbinding (NOiV) en Economische Zaken, maar de werkgroep heeft er niet naar willen luisteren.’ De werkgroep is vier jaar bezig geweest met de vaststelling van de voorwaarden en legde deze begin juli voor aan de ministerraad. Het besluit en de bepalingen zijn afgelopen maandag gepubliceerd in de Staatscourant. Het addendum is aangekondigd voor dit najaar. ‘Na vier jaar hadden ze ook nog wel vier maanden kunnen wachten’, aldus Paapst.

NUP
Het addendum kan volgens Paapst wel “redelijk snel” klaar zijn. ‘Inhoudelijk is het bekend waar de problemen liggen. NOiV heeft al jaren modelteksten beschikbaar. Het afchecken met al die ministeries zal wel lang duren.’ Wat de situatie volgens Paapst in een ander daglicht zet, is dat het Rijk in het Nationaal Uitvoeringsprogramma (NUP) al met de VNG en het IPO heeft afgesproken dat ze hun voorwaarden aanpassen, zodat open source niet wordt uitgesloten. ‘Met deze handelswijze geven ze geen goed voorbeeld naar andere overheden. Ik verwacht dat die inderdaad zullen wachten met het in gebruik nemen van Arbit.’

 
Binnenlandse Zaken
Het ministerie van Binnenlandse Zaken deelt de visie van Paapst niet. ‘Arbit moet nu al gebruikt kunnen worden. Het is geschreven voor de afspraken die nu zijn gemaakt. Voor open source is een ad hoc-oplossing voorhanden. Het addendum dat dit najaar verschijnt is meer op open source toegespitst, maar daarover zijn nu met deze richtlijnen ook al afspraken te maken. Inderdaad, ook in een Europese aanbesteding’, aldus woordvoerder Vincent van der Steen. Waarom de ambtenaren niet meteen het open source gedeelte hebben gemaakt en waarom ze niet hebben gewacht op het addendum kon hij donderdag niet meer achterhalen. 'Maar daar zal ongetwijfeld een goede reden voor zijn.'