Raden experimenteren uit lijfsbehoud
Griffiers van 100.000-plus gemeenten experimenteren met hun raden met nieuwe vormen van lokale democratie. Om te voorkomen dat gemeenteraad en raadsleden er straks niet meer toe doen in de snel veranderende samenleving. Pilots in Breda, Rotterdam en Venlo stemmen de griffiers optimistisch.
Als er niets gebeurt, doen gemeenteraad en raadsleden er straks niet meer toe in de snel veranderende samenleving. Aldus somberden raadsgriffiers anderhalf jaar geleden. Na enkele experimenten met nieuwe vormen van lokale democratie, zijn ze weer wat optimistischer gestemd.
Wilde plannen
Griffiers van 100.000-plus gemeenten breken zich al geruime tijd het hoofd over rol en positie van ‘hun’ raadsleden. Bij tijd en wijlen komen ze bij elkaar, om met de benen op tafel van gedachten te wisselen, hun zorgen uit te spreken, maar vooral ook om na te denken hoe het tij kan worden gekeerd. Mooie visies, vergezichten en wilde plannen gingen in diverse bijeenkomsten over tafel. Uitvoering van veel van die plannen vergt een fundamentele herziening van de Gemeentewet.
Geen blauwdruk
'Aangezien we ook allemaal over een dosis gezond realisme beschikken, hebben we na een zoektocht besloten vooral te kijken naar wat haalbaar is binnen de bestaande situatie', stelt de Rottersdame griffier Jaap Paans. Dus werd gekozen voor een keur aan experimenten om nieuwe vormen uit te testen. Met uitdrukkelijk niet de bedoeling om tot een blauwdruk te komen, benadrukken naast Paans de Bredase griffier Paul Piket en zijn Venlose collega Geert van Soest. En, ook niet onbelangrijk: fouten maken mag. Een experiment mag mislukken.
Keur aan pilots
Onder het motto verbetering van democratie begint in eigen huis, zijn veel griffiers uit grote gemeenten met hun raden aan de slag gegaan om pilots in alle soorten en maten op te zetten. En dus ook in Rotterdam, Breda en Venlo. Die van Rotterdam is afgerond (het interactieve project om te komen tot een alternatief bestuursmodel voor de deelgemeenten), die van Venlo bevindt zich in afrondende fase (een nieuwe ruimtelijke structuurvisie via co-creatie) en die van Breda is nog volop aan de gang (de inzet van sociale media door raadsleden en raad).
Brugfunctie
De drie griffiers zijn er door de experimenten van overtuigd dat raadsleden in de toekomst veel meer op het proces moeten gaan sturen. Een ander leerpunt is dat kennis en kunde van de burger meer dan nu moet worden benut. De griffiers tekenen daarbij wel aan dat de checks and balances bij zowel het benutten ervan als in het democratische besluitvormingsproces nog moeten worden gevonden. De raad zal bovendien meer de functie van intermediair tussen burgers en het college van burgemeesters en wethouders gaan vervullen. De raad als tolk dus. Het belang van experimenten vinden de griffiers dat, aldus Van Soest, ‘we kunnen laten zien dat we de democratie binnen het huidige stelsel kunnen veranderen.’
Lees het hele artikel deze week in Binnenlands Bestuur 3
Maar voor mij is de vraag wat die griffiers, dat zijn toch gewoon ambtenaren die voor de raad het secretariaat voeren e.d. - hier doen. Zij boeren als echte ijdeltuiten een ongevraagde mening uit alsof het gemeentebestuur van hen is. Wat mij betreft: opzouten, terug in je hol en aan het werk! De raadsleden hebben al genoeg last van hen