Het prijskaartje van natuurmonitoring

Stel, je bent voor één dag boswachter en verantwoordelijk voor een prachtig stuk natuur. Een mooi uitgerekt bos bijvoorbeeld, wat doe je dan op een dag en hoe wordt dat betaald? Het is een complexe en uitdagende functie; als boswachter waak je niet alleen over een stuk natuur, je adviseert ook over het beste beheer van het gebied. Daarnaast monitor je de kwaliteit van de natuur. Dat doet de boswachter (afhankelijk van het soort gebied) aan de hand van verschillende ‘karteringen’. Bijvoorbeeld; welke vogels vliegen er in een bepaald gebied, of welke bomen en planten komen er in een gebied voor? Op basis van deze onderzoeken worden conclusies getrokken over de ontwikkeling van de kwaliteit van de natuur.

Onderzoek naar de kwaliteit van de natuur

Het onderzoek ‘SKP Natuurmonitoring SNL’ is in opdracht van BIJ12 uitgevoerd en gaat over het herijken van de standaardkostprijzen (SKP’s) voor het monitoren van de natuur. Provincies subsidiëren terrein beherende organisaties (zoals bijvoorbeeld Staatsbosbeheer of Natuurmonumenten) voor het monitoren van de kwaliteit van de natuur. In dit onderzoek heeft Sira Consulting bepaald hoeveel geld dit kost.

Het belang van natuurmonitoring

Natuurmonitoring wordt uitgevoerd om de ontwikkeling van de kwaliteit van de natuur te volgen en de invloed van beleid en de resultaten van maatregelen in de gaten te houden. Provincies verstrekken subsidie aan terreinbeherende organisaties (TBO’s) en andere natuurbeheerders om de natuur te monitoren. Voor het kostprijsonderzoek werd de hoogte van de subsidie gebaseerd op inschattingen van experts. Hierdoor is de vraag naar een standaardkostprijsbenadering ontstaan. Een standaard kostprijs (SKP) is de prijs in euro per jaar per eenheid voor het uitvoeren van een activiteit.

Karteringen als gestandaardiseerde werkwijze

Nog even terug naar je dag als boswachter. Het monitoren van de kwaliteit van de natuur is één van je werkzaamheden en dit doe je aan de hand van karteringen. Karteren is het in kaart brengen van de complexe werkelijkheid van talloze overgangen in de vegetatie. Welke karteringen nodig zijn wordt bepaald en beschreven in een gestandaardiseerde werkwijze. In totaal heeft Sira Consulting van zeven karteringen bepaald wat het kost om deze uit te voeren: dit zijn onderzoeken naar vegetatie, planten, broedvogels, dagvlinders- en sprinkhanen, libellen en bosstructuur. Met de nieuwe standaardkostprijzen kan een beheerder bekijken hoeveel hectare van een bepaald gebied hij heeft, en met het kostprijsmodel bepalen welke karteringen hierbij horen en de kosten van deze verschillende karteringen optellen.

Bepalen van vergoedingen

Sira Consulting heeft het onderzoek naar de standaardkostprijzen gedaan door middel van beschikbare data en heeft deze data aangevuld met de informatie uit, zelf afgenomen, interviews. Lisa van Huizen, sinds 2020 werkzaam als adviseur bij Sira Consulting, besprak tijdens de interviews met gepassioneerde boswachters door het hele land wat ze precies doen en hoeveel tijd hun activiteiten in beslag nemen. Een veldonderzoek naar broedvogels gaat bijvoorbeeld veel sneller dan heel gericht planten in kaart brengen. Het verschil in tijdbestedingen is één van de factoren die de kostprijs van zo’n activiteit bepaald. Door heel veel gesprekken te voeren en dit te valideren met experts van de terreinbeherende organisaties is Sira Consulting gekomen tot een mooi en werkbaar model, waarbij de vergoedingen bepaald kunnen worden voor het monitoren van de natuur.