Als we de Eurobarometer mogen geloven vond een jaar geleden maar liefst 80 procent van de Nederlanders het lidmaatschap van de EU een goede zaak, maar toch ging in mei 3 procent minder kiezers naar de stembus dan 5 jaar geleden, waarmee de verkiezingen van 2009 met uitzondering van die van 1994 en 1999 de laagste opkomst ooit lieten zien.
Europa zonder restricties
Zo langzamerhand zal de PvdA, net als veel andere sociaal-democratische partijen in Europa, wel bekomen zijn van de dramatisch verlopen…
De twijfel aan het nut van grootschalige enquêtes klinkt duidelijk door in de meest recente Europese Verkenningen, een jaarlijks rapport waarmee het Sociaal Cultureel Planbureau en het Centraal Planbureau de vinger aan de pols van de EU houden. De communistisch aandoende steunbetuigingen op basis van de Eurobarometer ontstaan volgens het SCP omdat het in die vraaggesprekken alleen maar over de EU gaat. Mensen zijn dan vanzelf geneigd om positiever over het onderwerp te denken. Het SCP heeft in deze verkenningen het probleem deels proberen op te lossen door mensen verhalen over Europa te laten vertellen en deze vervolgens in groepjes te bespreken.
Die verhalen hebben een positieve grondtoon, maar op het moment dat ze in de groep gegooid worden, slaat de stemming om. ‘Concrete dreigingen winnen het dan van abstracte voordelen’, aldus de auteurs. Een van de dreigingen is de Poolse loodgieter die banen afpakt van Nederlandse werknemers.
De weerstand tegen de Poolse werknemer heeft alles te maken met wat het Centraal Planbureau het ‘hek om de Europese arbeidsmarkt’ noemt. In deel twee van de Europese verkenningen laat het CPB zien dat het vrijer maken van de arbeidsmarkt zowel voor de EU, als voor de landen daarbuiten grote economische voordelen oplevert. Het CPB waarschuwt daarbij voor een restrictief toelatingsbeleid, omdat dat de loonverschillen alleen maar zal opdrijven met als gevolg dat de illegale arbeidsmigratie dan alleen maar méér zal toenemen.
Waar politici onder druk van de publieke opinie geneigd zijn om te pleiten voor het dichthouden van de grenzen, spoort het CPB beleidsmakers aan om niet de kop in het zand te steken maar alvast na te denken over een toekomstigbestendig arbeidsmigratiebeleid. Dat is een moedige aanbeveling in een tijd waarin politici meer en meer achter de kiezers aanlopen in plaats van hen de weg te wijzen. Herman Lelieveldt, docent politicologie aan de Roosevelt Academy, University College Middelburg
Cpb/scp, Paul Dekker e.a., Strategisch Europa. Markten en macht in 2030 en de publieke opinie over de Europese Unie, Den Haag, 2009, ISBN 978 903 77 042 04, € 17,50 (ook te downloaden via www.scp.nl).
