We houden verkiezingen omdat we willen dat de besluiten die de regering neemt zoveel mogelijk maatschappelijk draagvlak hebben.
Kwalitatief stemmen
Bij verkiezingen is kwantitatief recht gedaan aan het draagvlak in de samenleving, maar kwalitatief niet. Zou er een systeem denkbaar zijn…
Maar hoe weten we of dat ook zo is? Frank Kalshoven zette in een column in de Volkskrant deze vraag op scherp. Stel, zo schreef hij, er zijn maar twee partijen. Partij A krijgt net iets meer stemmen dan Partij B. Dan wint A. Maar komen daarmee de maatschappelijke voorkeuren in het land ook goed tot uitdrukking? Kwantitatief misschien wel, maar misschien hadden stemmers voor A eigenlijk niet zo’n sterke voorkeur, terwijl de B-stemmers hun maatschappelijke voorkeur als een kwestie van leven en dood zien. Dan zou de heersende opvatting in de samenleving toch beter af zijn geweest als B had gewonnen. De intensiteit van de voorkeur zou dan meegewogen zijn.
Kwantitatief is recht gedaan aan het draagvlak in de samenleving, maar kwalitatief niet. Zou er een systeem denkbaar zijn waarbij we de kwaliteit van stemmen ook meetellen? We hebben allerlei opkomstbevorderende maatregelen bedacht en er zijn cursussen om dementeren en verstandelijk gehandicapten te begeleiden in het uitbrengen van hun stem. Tegelijkertijd mogen 17-jarigen niet stemmen, terwijl je zou kunnen beargumenteren dat zij minstens een even doordachte stem uitbrengen dan de eerdergenoemde groepen.
Ooit stelde Thorbecke voor alleen stemrecht te geven aan burgers die een bepaald bedrag aan belasting betaalden. En voor die tijd mocht je zelfs de titel burger pas dragen wanneer je een zekere bijdrage aan stad of staat had geleverd. Dat willen we niet meer. Maar het zou wel fijn zijn als mensen meer bewust over hun stem nadachten en we een systeem krijgen om maatschappelijke voorkeuren niet alleen getalsmatig maar ook inhoudelijk meer draagvlak te geven. Hoe? Je eerst registreren als stemmer, zoals in de VS? Verplicht een stemwijzer raadplegen voordat je een stem kunt uitbrengen?
Stemwijzers worden niet voor niets steeds vaker gebruikt bij peilingen over verkiezingsthema’s. Bij goed gebruik is aan de hand van dergelijke kieshulpen vrij nauwkeurig draagvlak voor standpunten te peilen. Andere voorstellen? Ik hoor ze graag.
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Gelukkig hoeven we ons niets aan het "gesundes Volkskrant empfinden" gelegen te laten liggen. Ik lees hier bijna een heimelijke D66 verlangen in dat alleen leden van hun miljonairspartijtje mogen stemmen. Maar ik kan me natuurlijk vergissen.
Er was een tijd, dat je pas vanaf je 27e mocht stemmen. Omdat je dan pas goed kon oordelen. Vele jaren later heeft onderzoek uitgewezen, dat dan inderdaad de hersenen zijn volgroeid. (Sorry: Het is wetenschap, dus misschien telt deze opmerking niet mee.) Dus of er op je 17e sprake kan zijn van een doordachte stem is zeer de vraag. Of dat deze stem kwalitatief zwaarder zou moeten wegen dan die van een willekeurige andere stem.
Je kan bijvoorbeeld ook argumenteren, dat iemand met een gevangenisstraf van meer dan tien jaar op zijn geweten, niet in staat is tot een afgewogen oordeel. En zo zijn er meer overwegingen.
Als ik de discussies en praatprogramma's hoor en zie, dan zijn er nog heel wat afwegingen mogelijk.
In de aanloop naar 17 maart en mijn eigen wikken en wegen kwam bij mij de vraag op of het niet beter zou zijn als we per kiezer bijv 3 keuzes zouden mogen aangeven. Ten eerste omdat dat recht zou doen aan de grote groep zwevende kiezers, maar je zou er ook evt mogelijke coalities en de behoefte daaraan kunnen zien. Je kan zelfs met een soort ranking gaan werken, bijv keuze nr 1 krijgt 80 punten, nr 2 60 en nr 3 40.
Het zou mij in ieder geval een beetje op weg helpen met mijn keuze tussen PvdA, GL, Volt en D66, Met vriendelijke groet, Rob de Vries Amsterdam
Verstuurd vanaf mijn iPhone
@Marten: als je deze column van De Kluis de eerste keer leest, dan bekruipt je idd dat akelige gevoel. Maar kees de orginele column van Kalfshoven (12 februari) eens, dan is dat gevoel weg. Kalfshioen heeft het niet over 'misschien hadden stemmers voor A eigenlijk niet zo’n sterke voorkeur', maar schreef "winnende A-stemmers waren misschien tamelijk indifferent," Kortom die vinden het helemaal niet erg dat de maatschappelijke voorkeur van Partij B wordt doorgevoerd: dat is die kiezers van A om het even. De term 'indifferent' is toch echt wat anders dan niet zo'n sterke voorkeur. Kortom woorden kiezen is toch een kunst.