‘Hoge opkomst door onvrede over landelijke thema's’

De onverwacht hoge opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen is voornamelijk het gevolg van een aantal landelijke thema's dat speelt en waar mensen zich zorgen over maken. Dat stelt Floris Vermeulen, politicoloog en universitair hoofddocent politieke wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Het is een afrekening van het huidige beleid. Onvrede heeft veel mensen deze keer gemobiliseerd.’

Boos

‘Er speelt van alles in het land. Denk aan de stikstofcrisis en de gaswinning in Groningen. Het zijn thema's die veel mensen raken, waar ze boos over zijn of zich zorgen over maken’, verklaart Vermeulen de hoge opkomstcijfers woensdag. ‘Dat zag je bij eerdere verkiezingen veel minder.’

Uitzondering

Ook de BoerBurgerBeweging (BBB) kan als nieuwe partij mensen naar de stembus hebben getrokken die anders niet zouden zijn gaan stemmen. Over het algemeen heeft dat weinig effect op de opkomst, stelt Vermeulen, die onderzoek deed naar stemgedrag. ‘Een nieuwe partij verandert het gevoel niet gehoord te worden meestal niet op korte termijn. De oorzaken van dat gevoel zijn structureel. Maar het kan zijn dat dit keer een uitzondering is.’

Onvrede

In Friesland lijkt de opkomst tot nu toe het grootst met 65,5 procent. Daarna volgt uit de voorlopige cijfers Drenthe met 65,2 en Overijssel met 64,4 procent. In alle drie de provincies is de BBB de grootste partij. ‘Kiezers in deze provincies voelen zich nauw betrokken bij een aantal grote landelijke thema's. Er heerst met name hier veel onvrede over het landelijk beleid’, zegt Vermeulen.

Landelijk ligt de opkomst voorlopig op 57,5 procent. Vier jaar geleden bracht 56,2 procent een stem uit.