'Overheden hebben geen visie op aandeelhouderschap'

Netbeheer
Dat constateert de Algemene Rekenkamer in een rapport over netbeheer. In 2008 onderzocht de commissie-Kist de relatie tussen de regulering van het netbeheer en het publieke aandeelhouderschap in de netbeheerbedrijven. Een van de conclusies was toen dat decentrale overheden zich nog onvoldoende bewust zijn van de mogelijkheden en beperkingen die het aandeelhouderschap biedt.

Financieel belang
De Rekenkamer heeft nu zelf een ‘beperkte verkenning’ gedaan om een beeld te krijgen van hoe de publieke aandeelhouders hun rol als aandeelhouder bezien en welk belang daarmee volgens hen gediend is. Onder het kopje ‘financieel belang resteert voor publiek aandeel’, somt de Rekenkamer de conclusie op:

Geen beleid
Voor de Staat gelden de deelnemingen in de netbeheerders niet als ‘beleidsdeelneming’. Ook de decentrale overheden beschouwen hun deelnemingen in de netwerkbedrijven niet op inhoudelijke gronden van belang voor hun eigen beleid.

Geen invloed
De betrouwbaarheid van de energievoorziening achten de publieke aandeelhouders
wel belangrijk, maar het aandeelhouderschap wordt niet als middel gezien om hierop invloed uit te oefenen. Van rechtstreekse bemoeienis met de bedrijfsvoering is nagenoeg geen sprake en dit zou ook lastig zijn door de informatieachterstand die de aandeelhouders hebben op de besturen van de ondernemingen. De publieke aandeelhouders ontberen ook statutair de bevoegdheden om wezenlijke invloed op het beleid van de onderneming uit te oefenen. Ook als het gaat om de verwezenlijking van de drie doelstellingen van het energiebeleid van het kabinet (betaalbaar, betrouwbaar en schoon) zien de publieke aandeelhouders geen rol voor zichzelf weggelegd.

Enkel financieel belang
Wat resteert aan belang voor de publieke aandeelhouders is het financieel belang van de deelneming. De laatste jaren kwam dat vooral tot uiting in het dividend en recentelijk in de overnamesom van de aandelen bij de voorgenomen verkoop van NUON en Essent -exclusief het netwerkdeel.

Invloed beperkt
Volgens de woordvoerder van de Amsterdamse wethouder Gehrels, ziet Amsterdam het in overheidshanden zijn van het net als ‘cruciaal’ in de energievoorziening. Hij bevestigt wel de constatering van de Rekenkamer dat een aandeelhouder zoals Amsterdam meent dat de invloed ‘met 9,2 procent aandelen’, beperkt is.