Status
Leden van de gemeenteraad raad stralen te veel uit dat ze zo gauw mogelijk wethouder willen worden. Ze zouden best wat trotser mogen zijn op hun democratische taak. Mede door deze, uit het monisme overerfde, cultuur blijft het dualisme in de gemeentepolitiek een wassen neus, waarbij de bestuurder de bovenliggende partij is. ‘Meneer de wethouder heeft nog altijd meer status dan het raadslid.’
Dualisme stuit op raadsleden die wethouder willen worden
Zeven jaar na de invoering van het dualisme hebben zowel gemeenteambtenaren als raadsleden de cultuuromslag naar de nieuwe…
Niet assertief
Dat is de conclusie van bestuursdeskundige Jan Rietman, die komend jaar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen hoopt te promoveren op de verhouding tussen raad en college. Zijn centrale stelling is dat de organisatiecultuur binnen een gemiddelde gemeente dualisme eerder afremt dan bevordert. ‘De raadsleden zijn niet assertief genoeg. Ze vragen te weinig informatie uit het ambtenarencorps. Dat resulteert al snel in een kennisachterstand op de wethouders en de burgemeester. De controlerende taak komt dan in het gedrang.’
Weinig anticipatie
Niet alleen de raadsleden hebben moeite met de gezagsverhoudingen behorende bij het dualisme. De ambtenaren rapporteren ook nog altijd eerder en uitgebreider aan het college dan aan de raad. ‘Formeel werken zij ook voor het bestuur. De informatievoorziening aan de raad loopt via de griffier, de leden moeten zelf om de gegevens vragen. Maar dat neemt niet weg dat ambtenaren daar wel wat meer op zouden mogen anticiperen, meer in zouden kunnen spelen op de informatiebehoefte van de volksvertegenwoordigers’, aldus Rietman.
Weerbarstig
Maar is het dualisme daarmee niet gewoon mislukt? ‘Nee’ zegt Rietman stellig. Hij ziet gaandeweg wel verbetering. ‘Wel heeft de wetgever de weerbarstige cultuur onderschat. ‘De begeleiding van ambtenaren en raadsleden is tekort geschoten. Het vernieuwingsprogramma is na vier jaar afgeschaft, terwijl je toch met een erfenis van 150 jaar monisme hebt af te rekenen. Formeel is de macht wel overgedragen aan de raad, informeel ligt die nog vaak bij het college.’
Reacties: 13
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Binnen elke organisatie is sprake van verschillen in positie. Dhr. Wellink is bij iedereen bekend, zijn Raad van Toezicht is totaal onbekend. Zo is het ook in de politiek naar mijn idee. De burgemeester of de wethouder opent, knipt een lintje door of reikt lintjes uit. Daarvoor is veelal media-aandacht en dat geldt veel minder voor het raadslid. Ik ben overigens 12 jr. raadslid geweest. Verhoudingen zoals door de promovendus aangegeven zijn van alle tijd en dat zal ook zo blijven, of we dan nou leuk vinden of niet.
Dualisme een gedrocht in onze 'democratie' Gekozen voor de Raad en daarvoor bedanken om wethouder te worden ? Met welke politieke legitimatie ?
volksverlakkerij ?
Toch vreemd dat je in Nederland kunt promoveren door een open deur in te beuken. Het lijkt me geen wetenschap te constateren dat het dualisme nog verre van 'geland' is.
Als ambtenaar laat je het wel uit je hoofd om raadsleden uitvoerig te gaan informeren c.q. adviseren. En terecht.
Rietman roept nu de ambtenaren op om meer te gaan anticiperen op de informatiebehoefte van de raadsleden. Dag loopbaan. Rietman is niet van deze tijd. We leven niet in de VS met politieke ambtenaren (althans daar gaan we maar van uit).
Centraal moet m.i. de conclusie zijn, dat de invoering van het (gemeentelijk) Dualisme niet nodig was en is. Jaren lopen tobben om het in te voeren en tot op heden nog tobben om er aan te wennen. De burger snapt er geen reet van als in de gemeente X een wethouder uit de gemeente Y wordt gehaald. Dat is inderdaad lekker duaal. Een wethouder uit de eigen raad vind men ook weer niet duaal.
Och was het maar net als vroeger "gewoon normaal".
Als je onderstaande reacties leest heeft de heer Rietman een goed onderwerp te pakken. Gezien de reacties durf ik nu al te stellen dat hij groot gelijk heeft. Hoewel er natuurlijk ook goede voorbeelden zijn is er nog een wereld van dualisme te winnen!
Quote: "Ze vragen te weinig informatie uit het ambtenarencorps. Dat resulteert al snel in een kennisachterstand op de wethouders en de burgemeester. De controlerende taak komt dan in het gedrang."
Wellicht speelt het ook mee dat raadsleden meestal fulltime banen hebben, naast nog een eventueel gezin. Dan is er niet zo veel tijd over om überhaupt de informatie te lezen die je wel toegezonden krijgt van het college. Onder zulke omstandigehden om meer informatie vragen is een schijnzekerheid, een farce.
Meer informatie leidt niet perse tot betere besluitvorming. Als men de extra informatie niet kan verwerken dan heeft die informatie geen enkele meerwaarde. Het verwart alleen maar en doet de controlerende taak juist geen goed.
We zouden naar een systeem toe moeten waar raadsleden een serieuzere invulling kunnen geven aan de drie dualistische rollen:
kaderstellen;
controleren;
de bevolking vertegenwoordigen.
Mijns inziens kan dit alleen door het mogelijk te maken voor raadsleden om meer tijd te besteden aan hun taak, echt serieus te professionaliseren. Rond 1900-1940 waren alleen de allerrijksten volksvertegenwoordiger omdat zij geen inkomsten nodig hadden uit een reguliere baan en omdat zij geen carrièredeuk opliepen, ze hadden namelijk al massa's geld.
Een slimme meid, of jongen, die in een bedrijf carrière maakt kan flinke carrièreschade oplopen door te kiezen voor een politieke baan. Tweede Kamerleden vinden meestal niet dik betaalde banen na hun politieke carrière, een enkele uitzondering daargelaten uiteraard. Ze hebben een bepaalde kleur gekregen of een bepaald beeld wat aan hun kleeft en dit achtervolgt ze bij het voortzetten van een private carrière.
En we kunnen de politiek niet overlaten aan gepensioneerden en mensen die anderszins niet werken. Dit is immers strijdig met de 3e rol van de raad: het volk vertegenwoordigen. Dat kan alleen als alle lagen van de bevolking goed vertegenwoordigd zijn: werkenden en niet-werkenden.
Meneer Rietman heeft een mooi onderwerp uitgezocht voor zijn dissertatie maar persoonlijk en professioneel vind ik het te academisch: de conclusie en aanbeveling is niet toe te passen in de werkelijkheid. Wat overigens niet betekent dat zijn vertrekpunt onjuist is.
....tja welke griffier is tegen dualisme???
en is ook nog eens objectief????
Dit heeft niets met dualisme of de wetgeving hierover te maken.
Onder het monisme had je raden die sterk dualistisch opereerden en nu heb je raden die monistisch opereren. Dat is geen wkestie van wetgeving, maar van "tussen-de- oren- werk".
Wie bovendien goed oplet ziet geen enkel verschil met het rijks- of provinciaal niveau, want daar is men doorgaans ook met handen en voeten aan regeerakkoorden verbonden en ook daar is de gekozene van oordeel dat de minister of gedeputeerde op zijn stoel zit.
Wat dat beteft, voegt het promotieonderzoek niet veel toe, vrees ik.
Nee, eerder zou de aandacht gericht kunnen worden op de vraag hoe het toch kan dat de democratische (parlementaire) traditie in het slob is geraakt en waarom de politiek geen talent meer trekt.
Waarom zich steeds minder mensen kandidaat stellen voor een groslijst of willen opkomen voor onze parlementaire democratie in alle geledingen.
Dat er vervolgens in het stelsel van checks and balances diverse actoren zijn die soms stevig met elkaar in debat zijn, is inherent aan een democratie en daar hoort macht toch ook wel een beetje bij.
Ambtenaren of raadsleden behoeven hierin niet begeleid te worden, want die weten doorgaans wel wat te doen.
Het komt enkel aan op de kwaliteit of gezindheid van die mensen en daar schiet je met begeleiding weinig op, vrees ik.
Oplossing: schaf de raad en bestuur af. Er voor in de plaats een Stadsbestuur. De stadsbestuursleden worden gekozen en uit hun middelen kiezen zij een burgemeester als derde partij.
Deze jongens vergaderen om de 2 weken. Dan hoef ik tenminste niet meer maanden tot een jaar te wachten voor dat er een besluit valt. Geen raad meer, geen commissies meer, geen presidium, geen fractie overleg meer, dus minder mensen.
Goedkoop en snel. prima toch.
Janssen, dat zou een effectieve oplossing kunnen zijn. Een nog effectievere oplossing wellicht is het instellen van een dictatuur. 1 Man (of vrouw), 1 visie, 1 beslissingscentrum. Geen inspraak of tegenspraak. De A4 was dan al lang aangelegd tussen Delft en Schiedam.
En toch kiezen we hier niet voor. Het is wellicht een extreem voorbeeld maar de geschiedenis leert ons dat als je macht concentreert en er geen controle is dat dit leidt tot excessen. Zelfs in ons systeem met zeer veel check and balances gaat het nog wel eens fout. In uw voorbeeld vraag ik mij af wie de stadsbestuurders controleert. En wie bepaalt de kaders van de stadsbestuurders? Doen ze dat zelf? Dan claimt 1 sterke bestuurder al het geld.
Ons systeem is zeker niet ideaal, maar het is wel één van de beste systemen voor onze cultuur. Ik zou liever focussen op het oplossen van bestaande knelpunten dan te kijken naar een heel nieuw systeem voor gemeentelijk bestuur.
PS In het oude Rome werden voor de besluitvaardigheid dictators benoemt in tijden van crisis. Met een zeer beperkte looptijd en afgebakende macht (afgebakend, maar wel ruimer dan normaal).
@ Jofel:
Ja, in het oude Rome werden inderdaad dictators voor beperkte tijd benoemd. Ze hadden echter de neiging wat langer te blijven zitten (van Pompeius en Julius Caesar via Augustus tot en met latere heren als Trajanus, Hadrianus en Constantijn). De "beperkte tijd" groeide daardoor uit tot wat nu bekend staat als de Romeinse keizertijd, die ongeveer vier eeuwen duurde.
Wanneer je als raadslid een afwachtende houding aanneemt, heb je inderdaad geen “status”. Dus, kom in actie, bouw een netwerk op, raadpleeg ambtenaren, externe deskundigen en burgers. Dan is raadslid zijn misschien wel veel leuker dan wethouder worden.
De tijdsinvestering is fors. Dat vraagt keuzes. De één gáát ervoor. De ander doet hetzelfde… voor de sportclub of de natuur. Maar politieke verantwoordelijkheid mag best beter beloond wordt.
Raadsleden uit alle lagen van de bevolking, zeker. Maar je hebt bestuurlijke én inhoudelijke kwaliteiten nodig die soms niet in één en dezelfde persoon zetelen.
Raadsleden hebben een controlerende taak, prima. Wellicht dat het zo bejubelde dualisme nog wat meer inhoud krijgt als collegeleden ook eens aan raadsleden vragen wat die er van vinden. Niet dat dat nergens gebeurt (het is impliciet aan een raadsvoorstel) maar het zou zomaar kunnen gebeuren dat raadsleden dan nog meer uitgedaagd worden en wél in de picture komen. Als dat tenminste ook nog door de pers wordt opgepikt.
“Dualisme”. What’s in a name?
Geheel eens met de zienswijze van de heer Rietman, met als aanvulling dat ook coalitie-akkoorden een wurgend effect op de democratische dynamiek kunnen hebben. Bij toeval had ik hier in de Zeister Nieuwsbode net een stukje over geschreven onder de rubriek 'Stem op Mij', bedoeld voor fractievoorzitters... zie de url http://www.deweekkrant.nl/artikel/2009/oktober/30/stem_op_mij