Kazernegemeenten: ‘onbehoorlijk bestuur Plasterk’

58 gemeenten beschuldigen minister Plasterk van Binnenlandse Zaken van onbehoorlijk bestuur. De voorgestelde herverdeling van het gemeentefonds leidt tot onacceptabele nadelen voor met name kazernegemeenten.

Groot onderhoud gemeentefonds

Gezamenlijk proberen de nadeelgemeenten hun gelijk te halen bij de Tweede Kamer. Op 4 september bespreekt die in een Algemeen Overleg het door de Plasterk voorgestelde groot onderhoud gemeentefonds. Dat groot onderhoud leidt volgens burgemeester André Baars van Ermelo, de aanvoerder van de gebelgde gemeenten, tot onaanvaardbare herverdeelnadelen door de gelijktijdige invoering van een andere wijze van registeren van woonruimten, de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).

Kazernes, gevangenissen en verpleegtehuizen

De definities onder het nieuwe BAG-stelsel komen niet overeen met de definities onder het oude CBS-stelsel. De oude woningregistratie bevatte vier categorieën woonruimten, die meetelden bij de bepaling van het totaal aantal woonruimten per gemeente: woningen, wooneenheden als studenten- en verpleegstersflats, recreatiewoningen en bijzondere woongebouwen als verpleegtehuizen, kazernes, gevangenissen en asielzoekerscentra. In het voorstel van Plasterk wordt de berekening van de algemene uitkering slechts nog gebaseerd op het aantal verblijfsobjecten met een woonfunctie (‘woningen’) en het aantal verblijfsobjecten met een logiesfunctie (‘recreatiewoningen’). Dat in de nieuwe situatie de categorieën ‘wooneenheden’ en ‘capaciteit bijzondere woongebouwen’ niet meer worden meegerekend, leidt volgens de groep Ermelo landelijk bezien tot een verlies van 6 procent van het totale aantal woonruimten.

Beperking herverdeeleffecten

In 2012 hebben de nadeelgemeenten het probleem voorgelegd aan onder andere de minister. Die bevestigde dat de invoering van de BAG bij de berekening van de algemene uitkering leidt tot onbedoelde en onaanvaardbare herverdeeleffecten en zegde toe dat de betreffende herverdeeleffecten tot een minimum zouden worden beperkt. Aan deze toezegging is volgens Baars ‘slechts heel beperkt’ invulling gegeven.

Onaanvaardbare uitkomst

Uit een analyse blijkt zelfs dat het nadelige herverdeeleffect juist wordt versterkt bij 85 procent van de gemeenten waarvoor werd gestreefd het herverdeelnadeel te verkleinen. ‘Het gevolg is dat met name onze groep gemeenten wordt geconfronteerd met onacceptabele herverdeelnadelen oplopend tot 59 euro per inwoner’, schrijft Baars de Tweede Kamer. ‘Deze uitkomst is voor ons niet aanvaardbaar. Het op deze wijze inhoud geven aan de toezegging door de minister, wordt door onze gemeenten beschouwd als een vorm van onbehoorlijk bestuur.’

Verzoek om compensatie

Hij roept de Tweede Kamer op uit te spreken dat het onaanvaardbaar is dat louter door de invoering van een gewijzigde statistische registratie onbedoelde en onaanvaardbaar grote herverdeeleffecten in de algemene uitkering van gemeenten optreden, zonder dat hier een inhoudelijke onderbouwing aan ten grondslag ligt. Baars wil dat de Kamerleden de minister vervolgens vragen de optredende ongewenste effecten te repareren bij de tweede ronde van het groot onderhoud van het gemeentefonds in 2016. In afwachting van een definitieve oplossing van het probleem, vraagt hij een compensatie voor gemeenten die een bovengemiddelde uitval van woonruimten kennen van meer dan 6 procent ten opzichte van de oude regeling.