'Wethoudersvacatures moeten voor iedereen open staan'
Volgens Reinder Rustema, docent media, cultuur en politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, moeten wethoudersposten niet automatisch naar partijpersonen gaan. Dit belangrijke ambt zou ook beschikbaar moeten zijn voor belangrijke niet-politici.
Iedereen zou moeten kunnen solliciteren op de functie van wethouder. Op die manier krijg je de beste persoon voor de functie i.p.v. een willekeurige kandidaat door ondoorzichtig handjeklap van de partijen. Bestuurders zouden dan ook kleurloos moeten zijn. Dat is de overtuiging van Reinder Rustema, onder meer bedenker van petities.nl, die de werking van het lokale bestuur kritisch onderzocht.
Poppetjes uit de partij
Rustema vindt het ongelooflijk dat het huidige systeem van het zoeken naar de ‘poppetjes’ bij vacante wethoudersposten zich beperkt tot de partij en de dunne schil van kennissen daar omheen.
‘Het is in feite een simpele redenatie. Wanneer je in een kleine vijver van een bepaalde partij vist, heb je minder keuze en leg je de lat vaak ook lager. In een grote vijver heb je de keuze, de besten beconcurreren elkaar en dat is goed voor de kwaliteit.’
Reguliere sollicitatieprocedure
Reinder Rustema is voorstander van een reguliere sollicitatieprocedure waarbij de gehele gemeenteraad een grote rol speelt en waarbij de beoogde wethouder partijloos is. ‘Er zou eerst een duidelijk profiel moeten worden geschetst. Wat voor type wethouder hebben we nodig, welke eigenschappen en expertise zoeken we? Dan kun je de vacature openstellen en ook mensen van buiten de politiek uitnodigen. Daarbij sluit je ook het risico uit van ‘carrièrebestuurders’ die eigenlijk de capaciteiten niet hebben maar via de partij naar allerlei gemeenten in het land worden weggepromoveerd.’
Niet democratisch
Hij raakte gefascineerd door de systemen in het lokale bestuur nadat hij de populaire website www.petities.nl had opgericht. Dat is een website waar burgers gemakkelijk een standaard petitie kunnen aanmaken om iets aan de kaak te stellen bij de overheid. Hij deed dit om als docent Media en Cultuur aan de Universiteit van Amsterdam (UvA), om een verbinding tussen de burger online en de politiek te creëren. Aangezien hij ook politicologie doceert, verdiepte hij zich wat meer de regels rond het aanstellen van nieuwe wethouders. En die zijn grotendeels ongeschreven, merkte hij. ‘Niet democratisch,’ aldus Rustema.
Petities naar alle gemeenteraden
De docent laat over zijn onvrede geen gras groeien. Er zijn inmiddels ruim 400 petities de deur uitgegaan richting alle griffies in het land, in de hoop dat zijn motie in stemming wordt gebracht. 'Er hoeft maar één meerderheid in een gemeente te zijn en dan kunnen we onder een vergrootglas volgen hoe dit verloopt.'
Het kan nog
‘Het is nog niet te laat, het kan nog!’ wil Rustema de aankomende gemeenteraden meegeven. Alhoewel er op dit moment overal colleges worden gevormd en namen met rugnummers worden genoemd is er nog tijd, volgens hem. ‘Het is ook mogelijk om nu alvast aan de slag te gaan, parallel aan de traditionele procedures. Hiermee kun je het nut alvast bewijzen. Op petities.nl staat een stappenplan hiervoor.’
Reacties: 10
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Vooral duidelijk consistend beleid, zonder de politieke waan van de dag.
Zo zijn er meerdere lokale partijen die het extern werven al in de praktijk brengen en zijn er partijen die kandidaten opleiden en intern, maar landelijk werven en "kaartenbakken" aanleggen van potentiële kandidaten.
De gedachte dat je als (relatieve) onbekende van buiten ingevlogen kan worden en "wel eventjes" de steun krijgt van de "eigen" partij en die van anderen is wereldvreemd en roept vragen op over de diepgang van de studie die de heer Rustema heeft gemaakt. Politiek draait primair om vertrouwen en dat is naar zijn aard slechts beperkt aanwezig voor mensen die je niet kent.
Wijzigingen gaan gewoonlijk alleen werken als er een level-playing field is en de procedure voor alle partijen geldt. Anders krijg je al heel snel freeriders. Dit los je dus niet op op het niveau van de gemeenteraad, maar op het niveau van de gemeentewet en daar gaan regering en TK over. En dan laat ik het praktische aspect van de selectie door het lekenbestuur van raadsleden maar even rusten.
Daarnaast speelt mee dat "wethouder" inmiddels geen aanbeveling is op je CV, en zolang je die maatschappelijke context niet verandert is elke structuurwijziging puur cosmetisch. Je krijgt er een lekker gevoel bij, maar het zal in essentie niet anders gaan.
Politieke partijen beginnen gewoonlijk al anderhalf jaar voor de verkiezingen met de interne organisatie (programma, kandidaten, campagne). Vanaf een half jaar voor de verkiezingen gaan partijen in verkiezingsmodus, vinden er toekomstgerichte gesprekken plaats en positioneert iedereen zich. Dat de heer Rustema dan denkt dat een te elfder ure ingeschoten motie effect zal sorteren is even jammer van zijn moeite als onbetamelijk in de tijd die hij daarmee vraagt van raadsleden. Voor iemand die politicologie doceert vind ik vooral dat laatste behoorlijk storend. Wat meer inlevingsvermogen had niet misstaan.
Wat de heer Rustema in feite constateert is dat onze democratie al heel lang toe is aan groot onderhoud. Dat is niet nieuw en ook niet spannend. Door de pijlen te richten op de gemeenteraden maakt hij zichtbaar zich niet erg verdiept te hebben in zowel het probleem als de oplossing.
Ben je ook van al dat onzinnige gekrakeel rond de gemeenteraadsverkiezingen af.