Nadeel thuiswerken: er wordt meer gesnoept

De tijd dat ambtenaren elke dag naar kantoor gaan, is door corona voorgoed voorbij. Negen op de tien ambtenaren geven aan dat thuiswerken ‘zeer zeker’ en ‘waarschijnlijk’ een blijvertje in hun organisatie wordt. Er zitten positieve en negatieve gevolgen aan voor de organisatie, en voor de medewerkers. Het scheelt in ieder geval reiskosten. Ook kan op huisvesting worden bespaard. Op den duur verdwijnt echter de cohesie, zo wordt gevreesd. En: thuis wordt meer gesnoept.

Dat blijkt uit een online enquête van Binnenlands Bestuur waaraan 197 ambtenaren hebben meegedaan die in het vakgebied HRM werken. Veruit de meesten van hen (155) werken bij 121 van de 355 gemeenten.

Productiever

Thuiswerkende ambtenaren zijn productiever en werken efficiënter, zo geven heel veel ambtenaren aan. De concentratie is ook stukken beter en er kan ongestoord worden gewerkt. Dat komt de organisatie allemaal ten goede. Het ontbreken van reistijd wordt als (persoonlijk) pluspunt ervaren. Er is ook een veel betere balans tussen werk en privé, geven veel respondenten aan. Daar is echter lang niet iedereen het mee eens. Als negatieve gevolgen van het (vele) thuiswerken noemt een aantal juist de onbalans tussen werk en privé. De laptop ligt altijd in de buurt.

Meer autonomie

Vrijheid om de werktijd zelf in te delen is een veel gehoord pluspunt van het thuiswerken. Als meerwaarde wordt eveneens genoemd dat medewerkers meer autonomie hebben. Voor ambtenaren waar het voorheen ‘vechten’ was om een plekje in de flexibele kantoortuin te bemachtigen, is de ‘corona-tijd’ een verademing. ‘Er zijn meer werkplekken vrij op kantoor’, stelt een van de respondenten opgewekt.

Korter vergaderen

Korter vergaderen is ook een prettig bijverschijnsel. ‘Digitaal vergaderen is efficiënter; het levert tijdwinst op.’ ‘Vergaderingen zijn zakelijker en meer gestructureerd’, geeft ook een ander aan. Anderen vinden juist van niet en stellen daarnaast dat digitaal vergaderen dodelijk vermoeiend is. ‘Minder reistijd en reiskilometers en daarmee beter voor mens en milieu. ICT-applicaties worden beter benut en uiteindelijk zijn er minder werkplekken nodig’, somt een ambtenaar een lijstje met pluspunten op.

Persoonlijk contact

Het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. Met stip op een van de meest genoemde negatieve gevolgen van het vele thuiswerken, staat het gemis aan persoonlijk contact. Er is geen praatje bij de koffieautomaat meer en spontane ontmoetingen in de wandelgangen waaruit goede ideeën kunnen ontstaan, worden node gemist. ‘Snelle oplossingen door toevallige ontmoetingen vallen weg’, stelt een ambtenaar. ‘Er is minder informeel contact en daardoor is er minder gevoel “hoe de hazen lopen”’, geeft een ander aan. Sommige collega’s gaan ook ‘zwemmen’, stelt weer een ander. ‘Je ziet niet hoe het echt met iemand gaat’, geeft een van de respondenten aan. Ook is interne afstemming lastiger en komt de integraliteit in het geding. ‘Samenwerken is face-to-face toch fijner en productiever’, vindt een ambtenaar.

Vervreemding

‘Niet iedere medewerker en leidinggevende is er klaar voor’, stelt een ander. ‘Het vraagt investering in cultuuraanpassing en in leidinggevenden.’ ‘De organisatie is er geestelijk niet klaar voor’, laat een ambtenaar weten. Vervreemding en het wegebben van de sociale cohesie worden door diverse ambtenaren als nadeel genoemd. ‘Het is waardeloos voor spontane ontmoetingen en netwerken, het zien en spreken van collega’s en het inwerken van stagiaires en nieuwe medewerkers’, somt een ander op. En verhoogde productiviteit kan prettig zijn, maar er moet ook voor overbelasting worden gemaakt, waarschuwt een van de respondenten.    

Verleidingen

Een enkeling klaagt dat vanuit de werkgever nul ondersteuning was voor de inrichting van een thuiswerkplek. Die zijn bovendien lang niet allemaal ‘arbo-proof’. Ook de kosten van koffie, toiletpapier, elektriciteit, en straks de verwarming, komen voor eigen rekening. En er wordt meer gesnoept. ‘Op kantoor zijn er minder verleidingen.’

De online enquête is gehouden van 14 tot 27 juli.