Meer gemeenten onder curatele

De provincies hebben 16 gemeenten onder curatele gesteld omdat hun begrotingen voor komend jaar niet sluitend zijn. Dit jaar gold het verscherpte toezicht voor 9 gemeenten

Door middel van preventief toezicht willen de provincies – samen met de gemeenten – proberen het financieel evenwicht op de begroting te herstellen. Dat verscherpte toezicht houdt niet in dat de provincies het roer overnemen van de gemeenten, maar wel over de schouder meekijken. Dat betekent onder andere dat de gemeente geen nieuwe financiële verplichtingen mag aangaan zonder toestemming van de provincie.

Trendbreuk in Zeeland

In Zeeland komen 3 gemeenten onder preventief toezicht te staan. Dat is een trendbreuk, want de provincie heeft jarenlang niet één noodlijdende gemeente gehad. Middelburg komt onder verscherpt toezicht omdat de huidige begroting niet sluitend is en ook in de komende jaren tekorten worden verwacht. In totaal moet Middelburg de komende twee jaar zo’n tien miljoen euro bezuinigen. Ook Vlissingen en Kapelle vallen komend jaar om financiële redenen onder preventief toezicht van de provincie. In Groningen komen Bellingwedde, Vlagtwedde en Ten Boer in 2015 onder financieel toezicht van de provincie te staan. Voor Vlagtwedde - een van de rijkste gemeenten van de provincies - is dat overigens niet om financiële redenen, maar vanwege het feit dat ze in een herindelingsprocedure zitten met het wel noodlijdende Bellingwedde.

Meerjarige tekorten

Gedeputeerde Staten van Noord-Holland hebben besloten om de gemeenten Muiden en Langedijk vanwege hun financiële positie onder preventief financieel toezicht te stellen. De begroting van Langedijk vertoont volgens de provincie voor 2015 een incidenteel tekort. Maatregelen voor herstel worden vermoedelijk pas gevonden in 2015 en later. Muiden stond dit jaar al onder curatele. Vanwege de aanmerkelijke meerjarige tekorten en het lopende artikel 12 traject wordt dat volgend jaar voortgezet.

De provincie Overijssel heeft besloten Haaksbergen en Twenterand onder preventief financieel toezicht te plaatsen vanwege de financiële problematiek in die gemeenten. Haaksbergen krijgt de begroting 2015 niet sluitend. Er is sprake van een negatief saldo en de algemene reserve is negatief. Naar verwachting is de gemeente pas vanaf  2017 uit de rode cijfers. De begroting van Twenterand voor 2015 sluit niet doordat voorgestelde bezuinigingen door de gemeenteraad zijn gewijzigd. Omdat de vervangende dekking ontbreekt, zijn de begroting en de meerjarenraming niet langer in evenwicht.

Amersfoort wil er snel onder uit

De provincie Utrecht heeft Amersfoort onder preventief financieel toezicht gesteld. Amersfoort slaagt er volgens de provincie niet in om een evenwichtige begroting te maken voor 2015 en de komende jaren. De stad heeft alles op alles gezet om onder de curatelestelling uit te komen – de gemeente vindt namelijk dat de provincie de financiële situatie verkeerd beoordeeld. Amersfoort heeft met name last van tegenvallers bij de grondexploitatie. Van de provincie krijgt Amersfoort een kwartaal een nieuwe begroting op te stellen. Lukt dat, dan heft de Utrecht het verscherpte toezicht weer op. De gemeente zal in samenspraak met de provincie zo snel mogelijk komen met een herstelbegroting om alsnog goed te laten keuren. Vanaf 2015 is het namelijk mogelijk om tijdens het begrotingsjaar het ingestelde preventieve toezicht in te trekken.

Tegenvallende grondexploitaties

Gelderland telt komend jaar twee gemeenten met preventief toezicht: Apeldoorn en Beuningen. Voor beide gemeenten gold dat ook al in 2014. De hoofdreden: een negatief eigen vermogen door grote verliezen in de grondexploitatie. Friesland houdt komend jaar – net als in 2014- verscherpt toezicht op de gemeente Heerenveen. Die gemeente kampt met tekorten op de grondexploitatie. Ook in de provincie Noord-Brabant blijft de teller steken op één gemeente: Gemert-Bakel. Er bestaat een kans dat er nog één gemeente bij komt, maar die lijkt volgens de provincie niet heel erg groot. Van Zuid-Holland is zeker dat in elk geval de gemeente Lansingerland en Delft komend jaar onder curatele staan. Lansingersland verkeert al langer in grote problemen door tegenvallende grondexploitatie.

Financiële situatie verzwakt

Alle Drentse gemeenten hebben hun financiën op orde. Ook in Flevoland en Limburg voldoen alle gemeenten aan de wettelijke eisen die aan de gemeentebegroting worden gesteld. Het is voor het vijfde jaar op rij dat geen enkele Limburgse gemeente in verband met de financiële situatie onder het zwaardere, preventieve toezicht valt. Toch is volgens de provincie de onderliggende financiële situatie nu zwakker dan voorgaande jaren. ‘Dat blijkt uit de nog resterende tekorten, de grote bezuinigingen die nu gerealiseerd moeten gaan worden, waarbij niet zeker is dat dat voor de volle 100 procent gaat lukken, het opraken van ‘makkelijke’ bezuinigingsmogelijkheden, het kleiner worden van de buffers om tegenvallers op te vangen en de sterke toename van de risico’s’, aldus verantwoordelijk gedeputeerde Erik Koppe.