Leeuwarden klaar voor Friese fusie

De gehele tekst is onder dit bericht ook beschikbaar in het Fries.

Ranglijst
Hedzer Klarenbeek, communicatieadviseur van de gemeente Leeuwarden, heeft er genoeg van dat er zulke geringe kennis bestaat over de Friese taalontwikkeling en het taalbeleid en het beeld dat Leeuwarden daar nauwelijks iets aan zou doen. ‘Een keer in de vier jaar wordt de stand van zaken van het Fries in 33 Friese gemeenten opgemaakt. Leeuwarden staat 7e in die ranglijst.’

Fusie
Door de aanstaande fusie met Boarnsterhim, waar het Fries op vele fronten wordt gestimuleerd, zou de hoofdstad van Friesland meer aan haar taalbeleid moeten doen. Het Europees Handvest voor Minderheidstalen zegt namelijk dat de rechten van sprekers van die talen door een fusie niet mogen verslechteren. De gemeente met de strengste eisen bepaalt de norm. En dat zou Boarnsterhim zijn, aldus de Leeuwarder Courant.

Eigen taal
Klarenbeek wijst erop dat Friesland een eigen cultuur, taal en identiteit heeft en dat Friezen het belangrijk vinden om hun gemeente in de eigen taal aan te spreken en ook antwoord te krijgen in het Fries. ‘Leeuwarden wil de Friese taal levend houden door de taal in woord en geschrift te gebruiken en de Friese taal en cultuur te stimuleren. Dat geldt trouwens ook voor het Leeuwarders.’

Intentieverklaring
In Boarnsterhim is het Fries zichtbaar in plaatsnaamborden en straatnamen en spreekt 70 procent van de bevolking de taal, aldus Klarenbeek. ‘Leeuwarden wil in de nieuwe gemeente aansluiten bij die traditie en inzetten op het behoud van dit rijke cultuurgoed en versterking van Fries als taal van de gemeenschap.’ De gemeente heeft al een taalbeleidsplan en een intentieverklaring ondertekend met de provincie Friesland om het Friese taalgebruik te intensiveren. ‘We streven ernaar om het beleid te baseren op het Europees Handvest voor Minderheidstalen en de bestuursafspraak Friese Taal en Cultuur. Dat is een intentieverklaring, er wordt niets dwingend opgelegd.’

Maatwerk
Voor de concrete uitwerking van het handvest maakt de nieuwe gemeente straks gebruik van een menusysteem. Dat is bedoeld om maatwerk te leveren, zoals meertalig onderwijs op de kinderopvangplekken, in het basisonderwijs, maar ook in de zorg, in de communicatie met burgers en in culturele impulsen. In het kader van de Wmo heeft Leeuwarden een contract opgesteld voor zorginstellingen waarin staat waar ze qua taal rekening mee moeten houden. Ook is er een taalbeleidsplan, waarin dit puntsgewijs is uitgewerkt. ‘De meeste zaken hierin zijn al uitgevoerd. Zo krijgen subsidieaanvragen voor cultuurproducties die in het Fries zijn geschreven extra punten, zodat ze meer kans maken op de subsidie.’

Subsidie
Voor de periode 2009-2013 trekt de gemeente jaarlijks een subsidie van 200.000 euro uit voor het Mercator Europees Kenniscentrum voor Meertaligheid en Taalleren. Dit is een ondersteuning voor het verwerven van Europese subsidies om projecten in Friesland op touw te zetten, zoals een Europees Taalagentschap van internationaal formaat.

De Friese versie van bovenstaand bericht:

Ljouwert klear foar Fryske fúzje

De gemeente Ljouwert wol ôf fan it byld dat yn de stêd de Fryske taal net brûkt wurdt. Troch de fúzje mei in part fan Boarnsterhim soe Ljouwert de taal mear stimulearje moatte. 'Wy wolle sjen litte dat soks al bart, dus wolle jim it berjocht ek yn it Frysk pleatse?'

Ranglist
Hedzer Klarenbeek, kommunikaasje-adviseur fan de gemeente Ljouwert, hat der skjin syn nocht fan dat der sa'n bytsje kennis is oer de Fryske taalûntjouwing en it taalbelied. En fan it byld dat Ljouwert dêr amper wat oan dwaan soe. ' Yn 2008 hat de provinsje Fryslân de stân fan saken fan it Frysk yn 21 Fryske gemeenten ûndersocht, Ljouwert stiet 7e. yn dy ranglist.’

Fúzje
Troch de oansteande fúzje mei Boarnsterhim, dêr't it Frysk op tal fan fronten stimulearre wurdt, soe de haadstêd fan Fryslân mear oan syn taalbelied dwaan moatte. It Europeesk Hânfêst foar Minderheidstalen seit nammentlik dat de rjochten fan sprekkers fan dy talen troch in fúzje net efterút gean meie. De gemeente mei de strangste easken bepaalt de noarm. En dat soe Boarnsterhim wêze, neffens de Leeuwarder Courant.

Eigen taal
Klarenbeek wiist derop dat Fryslân in eigen kultuer, taal en identiteit hat en dat Friezen it wichtich fine om harren gemeente yn de eigen taal oan te sprekken en ek antwurd te krijen yn it Frysk. ‘Ljouwert wol de Fryske taal libben hâlde troch de taal yn wurd en op skrift te brûken en de Fryske taal en kultuer te stimulearjen. Dat jildt trouwens ek foar it Ljouwerters.'

Yntinsjeferklearring
Yn Boarnsterhim is it Frysk sichtber op plaknammebuorden en yn strjitnammen en praat 70 prosint fan de befolking de taal, sa seit Klarenbeek. ‘Ljouwert wol yn de nije gemeente oanslute by dy tradysje en ynsette op it behâld fan dat rike kultuergoed en op it fuortsterkjen fan it Frysk as taal fan de mienskip.’ De gemeente hat al in taalbeliedsplan en in yntinsjeferklearring ûndertekene mei de provinsje Fryslân om it Frysk taalgebrûk te yntinsivearjen. 'We stribje dernei om it belied te basearjen op it Europeesk Hânfêst foar Minderheidstalen en de bestjoersôfspraak Fryske Taal en kultuer. Dat is in yntinsjeferklearring, der wurdt neat twingend oplein.’

Maatwurk
Foar de konkrete útwurking fan it hânfêst makket de nije gemeente aanst gebrûk fan in menusysteem. Dat is ornearre om maatwurk te leverjen, lykas meartalich ûnderwiis op de berne-opfangplakken, yn it basisûnderwiis, mar ek yn de soarch, yn de kommunikaasje mei boargers en by kulturele ympulzen. Yn it ramt fan de Wmo hat Ljouwert in kontrakt opsteld foar soarchynstellings dêr't yn stiet wêr't se wat de taal oangiet rekken mei hâlde moatte. Der is ek in taalbeliedsplan, dêr't dat puntsgewiis yn útwurke is. 'De measte saken dêryn binne al útfierd. Sa krije subsydzje-oanfragen foar kultuerproduksjes dy't yn it Frysk skreaun binne ekstra punten, sadat se mear kâns meitsje op de subsydzje.'

Subsydzje
Foar de perioade 2009-2013 lûkt de gemeente alle jierren in subsydzje fan 200.000 euro út foar it Mercator Europeesk Kennissintrum foar Meartalichheid en Taallearen. Dêrmei stipet de gemeente it binnenheljen fan Europeeske subsydzjes om projekten yn Fryslân op tou te setten, lykas in Europeesk Taalagintskip fan ynternasjonaal formaat.