Gemeenten zonder Bibob lopen dubbel risico

Kleinere gemeenten maken zelden gebruik van de Wet Bibob. Ze brengen zichzelf daarmee dubbel in gevaar.

Integriteit
Tot dusver zijn het voornamelijk grote gemeenten die de screeningsautoriteit van het ministerie van Veiligheid en Justitie op het gebied van integriteit benutten. Iets meer dan tweehonderd meest grote Nederlandse gemeenten maken nu gebruik van de diensten van het Landelijk Bureau Bibob van Justis. ‘Kleinere gemeenten moeten zich realiseren dat het verlenen van een vergunning aan een onderneming die aan de slag wil gaan met witwassen, terugslaat op hun eigen integriteit’, zegt directeur Carol Verheij van de Dienst Justis, de screeningsautoriteit van het ministerie van Veiligheid en Justitie op het gebied van integriteit. Minister Opstelten (Veiligheid en Justitie, VVD) zei deze zomer niet voor niets dat ‘de integriteit van bestuur het beste te waarborgen is als alle bestuurders de Wet Bibob actief en op de juiste wijze toepassen.’

Criminaliteit is overal

Burgemeesters die zonder Bibob-onderzoek een horecavergunning verstrekken aan een ondernemer die bijvoorbeeld al een café heeft in de gemeente, nemen een groot risico, zegt  Verheij. ‘Burgemeesters onderkennen onvoldoende dat er overal criminaliteit is. Criminelen zijn erg creatief. Burgemeesters denken te gauw: dat is een bekende, ik ken hem van de voetbalclub, dus het zit wel goed. Als bestuurder moet je daar afstand van nemen. Je moet niet denken: ‘In Amsterdam, daar heb je criminaliteit, maar niet bij mij in het oosten of het zuiden of het noorden van het land. Kleinere gemeenten moeten zich oriënteren op wat er speelt.’ Bovendien creëren ze door de Wet Bibob niet toe te passen, terwijl andere gemeenten dat wel doen, een waterbedeffect, aldus Carol Verheij.

Onvoldoende capaciteit
Anita van den Berg promoveerde vorig jaar op het proefschrift Informatiegebruik bij de bestrijding van integriteitsschendingen van advocaten, notarissen en accountants in de vastgoedsector. Als advocate bij het Amsterdamse kantoor Kennedy Van der Laan, begrijpt ze dat kleinere gemeenten onvoldoende capaciteit hebben om de Wet Bibob fatsoenlijk toe te passen. ‘En dan heb ik het ook over de gemeenten met Bibob-problemen. Ze hebben er de kennis niet voor en leggen in deze tijd van bezuinigingen andere prioriteiten. De ambtenaar die de vergunningen doet, heeft niet per se verstand van de werkwijze van criminelen. Kleinere gemeenten missen daarvoor de mensen. Steden als Amsterdam en Den Haag hebben die mensen wel’, zegt ze. 

Regionale samenwerking
Het valt niet mee voor een ambtenaar van een kleinere gemeente om in zijn eentje een kwalitatief goed besluit te schrijven, zegt Van den Berg. Daarom adviseert ze gemeenten om de samenwerking te zoeken met andere gemeenten en om gebruik te maken van de diensten van de tien Regionale Informatie en Expertise Centra.