Meer woningen aardgasvrij dan ooit

In opdracht van het Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie (NPLW) toont de nieuwste Monitor Proeftuinen Aardgasvrije Wijken dat het aantal aardgasvrije woningen in Nederland is verdubbeld sinds 2022. Ondanks de successen blijven betaalbaarheid en wetgeving uitdagingen. Lees hoe gemeenten en partners samenwerken om barrières te overwinnen en de warmtetransitie te versnellen.

Aantal aardgasvrije wijken verdubbeld

De nieuwste Monitor Proeftuinen Aardgasvrije Wijken 2024, uitgevoerd door Ipsos I&O en Berenschot, toont aan dat inmiddels 6.757 woningen succesvol aardgasvrij zijn gemaakt. Dit resultaat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van de vorige monitor in 2022. Daarnaast zijn er 3.682 woningen aardgasvrij-ready gemaakt, wat betekent dat ze voorbereid zijn op een toekomst zonder aardgas. Van de 66 proeftuinen bevinden 41 zich momenteel in de uitvoeringsfase, wat een duidelijke indicatie is van de toenemende voortgang binnen de nationale warmtetransitie.

Tussen 2018 en 2022 zijn er in 3 rondes proeftuinen aardgasvrije wijken opgestart. Onderstaande figuur toont het aantal aardgasvrij gemaakte woningen per ronde, van links ronde 1 naar rechts ronde 3. In het licht oranje het aantal aardgasvrij gemaakte woningen in maart 2023 en het donker oranje het aantal nieuwe aardgasvrij gemaakte woningen in 2024. Samen telt dit op tot het totaal aantal aardgasvrij gemaakte woningen per ronde. Van de proeftuinen uit de eerste ronde (2018) waren er in maart 2023 2.647 woningen aardgasvrij gemaakt. In mei 2024 zijn hier nog eens 2.834 aardgasvrije woningen bijgekomen. Van de proeftuinen uit de tweede ronde (2020) waren er in maart 2023 468 woningen aardgasvrij gemaakt. In mei 2024 zijn hier 782 aardgasvrije woningen bijgekomen. Van de proeftuinen uit de derde ronde (2022) waren er in maart 2023 7 woningen aardgasvrij gemaakt en in 2024 komen hier 19 woningen bij.

Betaalbaarheid onder druk

Gemeenten rapporteren een toenemende druk op de betaalbaarheid van deze transities. De stijgende kosten voor materialen en arbeid, gecombineerd met de complexiteit van beschikbare subsidiestromen, maken het steeds lastiger om de business cases financieel rond te krijgen. Er is een dringende behoefte aan een duidelijke en concrete definitie van betaalbaarheid, zodat de financiële haalbaarheid van deze projecten beter kan worden gewaarborgd. Dit is essentieel om zowel de voortgang als het draagvlak onder bewoners te behouden.

Uitdagingen en oplossingen

Wet- en regelgeving blijven een hindernis, vooral door de onzekerheid over toekomstige wetgeving zoals de Wet Collectieve Warmte (Wcw). De Wcw bepaalt dat warmtebedrijven voor meer dan 50 procent in handen komen van overheden, zoals gemeenten of provincies. Daarnaast kampen gemeenten met capaciteitsproblemen en een tekort aan gekwalificeerd personeel, wat de voortgang van projecten vertraagt. Toch blijven proeftuinen proactief zoeken naar innovatieve oplossingen en koppelkansen, zoals het integreren van de energietransitie met andere stedelijke uitdagingen, om zo efficiëntie en effectiviteit te verhogen.

Onderzoeksverantwoording

Ipsos I&O voerde in 2024 deze evaluatie samen met Berenschot uit. De proeftuinmonitor 2024 is uitgevoerd met kwantitatief en kwalitatief onderzoek in drie fases: (1) bureauonderzoek en verkennende interviews met projectleiders van 15 proeftuinen; (2) enquête onder de projectleiders van alle proeftuinen; (3) verdiepende focusgroepen met projectleiders van 10 proeftuinen.

Lees het complete rapport hier.