'Voor Nieuw-West wil ik hollen'

Samir Bashara had het bestuurlijke pluche zo’n beetje voor het uitkiezen als Beste Jonge Bestuurder. Maar na acht jaar wethouderschap in Hoorn vond hij het wel even genoeg geweest. ‘Ik wilde geen one trick pony worden.’ Bashara koos voor Nieuw-West in Amsterdam.

Oud-wethouder Hoorn slingert probleemwijk aan

Wie nomineert nou een wethouder uit Hoorn voor Beste Jonge Bestuurder? ‘Uit het zicht van het Randstedelijke geweld en ook niet in de opvallende periferie, maar in de witte vlek van bestuurlijk Nederland. Ik weet oprecht niet wie dat allemaal zijn geweest, maar dankbaar ben ik wel’, zegt Samir Bashara (40). Goed, dan ben je genomineerd, verkozen worden is een ander chapiter – ‘uit een top 3 met twee collega-bestuurders uit de regio Rotterdam. Kansloos.’ En dan win je dus: Beste Jonge Bestuurder 2020. ‘Echt een hoogtepunt in mijn bestuurlijke carrière’, zegt Samir Bashara.

Taart, gelukwensen, media-aandacht. Maar dat is lang niet alles. De trofee blijkt een gift that keeps on giving¸ zoals de Amerikanen zouden zeggen. De bestuurlijke wereld zwaait wagenwijd open voor de wethouder uit die ‘witte vlek’ in Noord- Holland. Het prestigieuze pluche van de G4 lonkt opeens. Bashara: ‘Ik wist dat ik na twee termijnen in Hoorn zou stoppen. Na acht jaar ben je in een gemeente op je best, daarna gaat de glans er langzaamaan wel af. Twaalf jaar is voor dit soort topfuncties gewoon te lang. Je wordt onderdeel van het meubilair. Je politieke omgeving gaat zich aan je ergeren en als het goed is ga jij je ook aan jezelf ergeren.

Je zakt namelijk op een gegeven moment onherroepelijk in kwaliteit. Je groeit niet meer, je raakt gefrustreerd, je wordt moe van steeds weer dezelfde discussies in dezelfde raadscommissies. Dan moet je dus opzouten.’

Zijn partij GroenLinks informeert of hij in is voor een burgemeesterschap. Bashara: ‘En ook wel in heel aardige plaatsen. Ik denk dat ik het zou kunnen en ook leuk zou kunnen vinden, maar tegelijkertijd had ik er júíst ook genoeg van om zo ongenadig publiek bezit te zijn.’ Wethouder in een andere gemeente dan? ‘Tja, nadat ik Beste Jonge Bestuurder was geworden, ben ik door een paar bijzonder mooie afdelingen gevraagd voor hun shortlist.

Met een beetje goede wil had ik kunnen doorstoten naar een G4-stad. Maar als je daarvoor tekent, dan doe je dat wel weer voor minstens twee termijnen. En dan moet je er ook direct voor willen verhuizen. Maar ik ga mijn gezin niet op de bagagedrager zetten voor mijn carrière. Het zijn geen kamerplanten. Bovendien, na die twee termijnen zou ik tegen de 50 lopen. Ik was niet voor niets in Hoorn aan het stoppen. Ik wilde geen one trick pony worden. Ze zien je aankomen op de arbeidsmarkt, na 16 jaar lang hetzelfde gedaan te hebben.’

Kinderen

Met de titel Beste Jonge Bestuurder op zak gaan niet alleen deuren open in bestuurlijk Nederland – deuren die Bashara dus stuk voor stuk dichtdoet. ‘Er komen ook recruiters. Veel recruiters. Echte recruiters die zeggen: “Hé, daar zit talent, met hem willen we serieus praten”, en “vinkjes-recruiters” die willen kunnen zeggen dat je in hun bestand zit.’

Bashara voert tientallen gesprekken en via via stuit hij op een mooie baan in de hoofdstad: programmadirecteur Nieuw- West. Sinds begin deze maand is hij het. Zo’n beetje wat Marco Pastors doet op Zuid in Rotterdam: vanuit een brede alliantie van partijen op het gebied van zorg, welzijn, onderwijs, veiligheid, handhaving en wonen een geplaagde wijk ondersteunen. Niet zolang een wethouder er zit, maar in ieder geval twintig jaar lang. En daar heeft Nieuw-West (Slotervaart, Geuzenveld-Slotermeer, Osdorp en de Aker, Sloten en Nieuw-Sloten) dringend behoefte aan, want het stadsdeel is blijkens de advertentie voor de programmadirecteur ‘een prachtig gebied in Amsterdam dat ook de nodige uitdagingen kent.’

Lezers van Binnenlands Bestuur weten waarvoor ‘uitdagingen’ een ambtelijk eufemisme is. Kinderen groeien er veel vaker dan gemiddeld op in een thuis met stress, schulden, werkloosheid, huiselijk geweld en/of criminaliteit. In sommige buurten ligt polarisatie op de loer. Groepen met verschillende levensovertuigingen en leefstijlen leven naast elkaar, maar niet met elkaar. Het percentage eenzame bewoners is hoog. Spekkie voor het bekkie van de socioloog Bashara.

Amsterdam voelt voor mij echt als thuis

Amsterdam, je moet er trouwens maar zin in hebben. Bashara: ‘Ik heb heel erg veel met Amsterdam. Juist hier wilde ik werken. Toen ik met mijn moeder terugkwam uit Parijs, heb ik hier als dreumes een paar maanden gewoond. Mijn buurt was toen de Pijp. Ik heb vijf jaar in Amsterdam gestudeerd. Mijn eerste serieuze relatie was in Amsterdam. Amsterdam voelt voor mij écht als thuis.’

Eenzaam

Amsterdam heeft nog een ander streepje voor. De kersverse programmadirecteur Nieuw-West: ‘Ik wilde niet alleen naar de stad Amsterdam, maar ook naar een organisatie waarin heel veel mensen op een hoog strategisch niveau rondlopen. De top van de organisatie in Amsterdam behoort als het goed is tot de absolute top in het Nederlandse lokaal bestuur. Daar kun je wat van leren, en dat wil ik. Wat dat betreft kan het wethouderschap echt een heel eenzaam beroep zijn. Je hebt maar weinig collega’s en je mede- wethouders zijn in wezen concullega’s. Je wordt niet gecoacht, er is geen intervisie.

Je hebt geen echte werkgever, behalve een gemeenteraad van 35 mensen, van wie bijna de helft het niet per se erg zou vinden als je op je bek gaat. Ik mocht niet klagen over mijn persoonlijke draagvlak hoor, zeker op het einde niet. Maar het is in de basis een relatief onveilige en niet bepaald “HRMverantwoorde” werkomgeving. Ik voelde na acht jaar wethouderschap daarom een serieuze behoefte aan een toch wat meer reguliere setting.’

Maar uiteindelijk, zegt Bashara, heeft hij niet voor de Stopera en niet voor het aura van Amsterdam gekozen, maar voor de mensen in het stadsdeel. De programmadirecteur Nieuw-West: ‘Een gebied met 165.000 inwoners en 180 nationaliteiten waar álle gemiddelden onder de Amsterdamse gemiddelde liggen. Voor dát gebied wil ik graag hollen. De opgaven die hier liggen en de mensen die hier wonen zijn dat waard. Dat laatste wordt té vaak niet zo gevoeld. In een leefomgeving als Nieuw-West laten de eigenwaarde en het gevoel ertoe te doen veelal te wensen over. Als ik iets heb geleerd als socioloog, als wethouder en ook gewoon als mens, is dat het gezien worden en belangrijk genoeg gevonden worden de basis zijn om achterstanden te boven te komen.’

Monster

We spreken elkaar in het nieuwe Met Hotel Amsterdam in de Marius Bauerstraat. De verslaggever werd in 1962 om de hoek geboren in de Piet Mondriaanstraat en groeide op in de Willy Sluiterstraat. In de ‘buurt van de goede bedoelingen’. Wat waren de vooroorlogse Amsterdamse vader en moeder in hun sas met hun huurflat. Zoals buurtgenoot en publicist Max Pam jaren geleden schreef ‘met een badkamer en op het balkon een gat van de stortkoker’.

Gentrificatie is een monster dat altijd op de loer ligt

De verslaggever zat op de Marius Bauerschool. Die is afgebroken. De school grensde aan het August Allebéplein, dat naarmate de jaren vorderden allengs naargeestiger werd. Net als de wijk die verpauperde. Wegwezen! En dat gebeurde dus ook. En moet je nu eens kijken: een metropolitan luxury hotel, weelderige flats en als we iAmsterdam mogen geloven steeds meer ‘broedplaatsen en hippe koffietentjes’. Om de hoek van het hotel kom je langs het FLINK Café en Event Space. Veel hipper krijg je het niet. Nog even en Nieuw-West is het nieuwe (hippe) Oud-West, een buurt waar je ook niets meer te zoeken had. ‘Gentrificatie is een monster dat in een stad altijd op de loer ligt en in Amsterdam in het kwadraat’, zegt Bashara.

Een monster? Zou hij niet blij moeten zijn dat de wijk weer leefbaar wordt? Bashara: ‘Zo simpel is het niet. Veryupping van buiten af is niet moeilijk te organiseren. Maar dat is niet het doel. We moeten voor de oorspronkelijke bewoners van Nieuw- West de voorwaarden scheppen om hier te kunnen én ook te willen blijven; ook als ze zich opwaarts ontwikkelen. Dat noem ik interne gentrificatie. Mensen moeten hier kunnen wonen en werken, hun kinderen moeten naar goede scholen kunnen en er moeten adequate voorzieningen zijn. De mensen die hier stappen zetten en juist voor hun eigen gemeenschap een belangrijke rol kunnen vervullen, moeten niet gedwongen worden om het stadsdeel te verlaten. En dat er omgekeerd aanwas is van steeds weer dezelfde categorie. Het mooie van Nieuw-West is de pluriformiteit. Niet één groep is dominant.’

Met die aanwas bedoelt Samir Bashara yuppen die afkomen op de ‘broedplaatsen en hippe koffietentjes’ in het nog ‘betaalbare’ Nieuw-West. Bashara: ‘Het grote probleem in Amsterdam is dat als je drie plantenbakken op straat zet en die straat een keer aanveegt, de yuppen komen. En ik heb niets tegen yuppen, hè; misschien ben ik er zelf wel een. Maar ik heb er wél iets op tegen dat zij de oorspronkelijke bewoners verdringen, voor wie eigenlijk niets gebeurt. Ik ben hier niet om het stadsdeel te verheffen, ik ben hier om de mensen in het stadsdeel bij te staan om zichzelf en hun leefomgeving de juiste stappen te laten zetten. Als je het gebied puur statistisch wilt opkrikken, dan zet je hier zo veel mogelijk dure appartementencomplexen neer en open je een paar hippe espressobars. Maar voor je het weet, is Nieuw-West de zoveelste veryupte Amsterdamse stadswijk waar de oorspronkelijke inwoners geen huis kunnen betalen. Dat moet je niet willen.’

Grenzeloos

Bashara zelf woont vooralsnog in Hoorn. Op Station Sloterdijk springt hij op de fiets voor zijn afspraken en excursies door Nieuw-West. Zou hij niet in zijn stadsdeel moeten wonen? Bashara: ‘Mijn binding met Nieuw-West moet grenzeloos zijn. En dat is-ie. Als je onder de noemer Samen Nieuw-West investeert in de toekomst van het stadsdeel, dan moet dat ook. Maar ik zei al: mijn gezinsleden zijn geen kamerplanten die je onder je arm meeneemt. Verhuizen doe je niet overhaast.

Belangrijkste is dat je je kunt verplaatsen in de leefwereld van de mensen in Nieuw-West en dat je die leefwereld ook kent. Institutioneel racisme, armoede, afwijken van de norm; ik weet met mijn eigen achtergrond en afkomst hoe dat is. Maar samen met mijn alleenstaande moeder ben ik, met het nodige geluk, een paar keer in precies de juiste lift van opwaartse mobiliteit beland. De wetenschap dat dat dus kán, is misschien wel mijn belangrijkste drijfveer. Want als het voor mij kon, dan kan het voor de mensen in Nieuw-West ook.’