Het naderende ravijnjaar zou kunnen leiden tot een nieuwe golf herindelingen onder de ‘minder bestuurskrachtige’ gemeenten. Dat voorspelt organisatieadviesbureau TwynstraGudde. De laatste jaren werden veel ambtelijke fusies juist ongedaan gemaakt, maar door de huidige financiële problemen en het personeelstekort zal deze trend naar verwachting weer omslaan.
Mogelijk nieuwe herindelingsgolf bij gemeenten door ravijnjaar
Steeds meer lokale overheden zitten krap bij kas of hebben de basis niet op orde.
Duur
Het ‘ravijnjaar’ 2026 verwijst naar een moment waarop de financiële posities van veel gemeenten onder druk komt te staan. Dit komt door een incidentele korting op het gemeentefonds, terwijl de kosten blijven stijgen, bijvoorbeeld voor Wmo- en jeugdzorg. Daarnaast is er een personeelstekort door de krappe arbeidsmarkt, wat kleine gemeenten extra hard raakt. Zij moeten vaak dure tijdelijke krachten inhuren, waardoor er geen blijvende kennis in de organisatie ontstaat.
Zelfstandigheid
In deze situatie moeten veel gemeenten nadenken over hun toekomst, zegt Lars Ruiter, adviseur Overheid en Organisatie bij TwynstraGudde. ‘Een gemeentelijke herindeling wordt dan vaak als laatste redmiddel gezien om schaalvoordelen te realiseren en kwetsbaarheid tegen te gaan’, schrijft hij. Zo blijven gemeenten financieel gezond en wordt een zogenoemde Artikel 12-status voorkomen. In ruil voor extra geld levert een gemeente dan een deel van haar financiële zelfstandigheid in.
Ongedaan
Tussen 2009 en 2019 was er een golf van gemeentelijke herindelingen: het aantal gemeenten daalde van 441 naar 355. De laatste jaren ziet Ruiter echter het tegenovergestelde gebeuren. Veel lokale overheden besluiten juist om ambtelijke fusies weer ongedaan te maken. Dit zijn samenwerkingen waarbij alleen de ambtelijke organisaties samengaan; gemeenten hebben nog wel aparte colleges en gemeenteraden.
Ontvlechtingstrajecten
Door de huidige financiële problemen en het personeelstekort verwacht TwynstraGudde dat deze trend binnenkort weer omslaat. Herindelingen worden waarschijnlijk opnieuw populair, omdat ze vaak de enige manier zijn om voldoende bestuurskracht te behouden, meent het adviesbureau. ‘Gemeenten kunnen zich het vanwege de financiële druk immers niet altijd meer permitteren om dure ontvlechtingstrajecten te starten, waardoor herindelen steeds vaker het enige realistische en toekomstbestendige scenario vormt’, aldus Ruiter.
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Het uiteindelijke doel moet natuurlijk 1 Nederlandse gemeente zijn waar iedere burger onafhankelijk van zijn locatie gelijke rechten en plichten heeft. Tokio heeft 37.390.000 inwoners, > 2x zoveel als Nederland, dus het moet kunnen.
Als ik kijk op Wikipedia lees ik dat Tokio ong 14 mln inwoners kent en een bevokingsdichtheid van bijna 6000 inw/km2.
Verder kent Tokio 23 'speciale wijken' die de status van een stad hebben.
De stad kent ook een bijzonder homogene bevolking en cultuur.
Tokio heeft bijzonder weinig groen en geen enkel landbouwgebeid, zodat ze afhankelijk zijn van anderen voor hun voedsel.
Nee, het moet dus niet kunnen. In NL kan het in ieder geval niet. Niet zonder onze onafhankelijkheid op te geven om maar te zwijgen van de oplopende culturele spanningen, die tot gevaarlijke situaties kan leiden als er teveel mensen op een kluitje moeten wonen.
Suggestief artikel waarin ambtelijke fusie en herindeling ten onrechte over een kam worden geschoren. Maar beide gaan niet leiden tot kostenreductie is mijn ervaring. Zeker niet een herindeling waarin de wegvallende vaste voet in de algemene uitkering niet opweegt tegen de schaalvoordelen.
"Herindelingen worden waarschijnlijk opnieuw populair..."
Je zou bijna gaan denken dat dit het achterliggende doel van 'Den Haag' is....
Oh nee, toch niet, in 'Den Haag' hebben ze immers het beste met ons-inwoners voor. :P
Laten we eerst eens beginnen met ca. 20-30 regio's en het opheffen van de daarin gelegen Gemeenten en van de Provincies.
Welk probleem lost dat dan op?
@P. Smit. Kwalitatief beter bestuur en het afstoten van veel overtollig wordende ambtelijke- en bestuursfuncties en onroerend goed.
Mooi verhaal maar klopt niet, want groter is nog nooit -op één uitzondering na- goedkoper geweest. Zie publicaties RUG/COELO over de historie.