Bezwaar maken tegen huisverbod loont

Sinds 2009 legden burgemeesters 7700 huisverboden op zonder tussenkomst van de rechter. In een evaluatieonderzoek zag hoogleraar bestuurssanctierecht Henny Sackers dat maar in 2 procent van de openbare gevallen bezwaar werd ingediend. Daarvan werd 36 procent gegrond verklaard.

Sheriffsster
Sackers noemt dit percentage “onverwacht hoog”. Hij maakt zich al langer zorgen over de verstrekkende macht van burgemeesters en sprak zich uit tegen de “sherrifsster aan de ambtsketen”. De Volkskrant berichtte dinsdag dat burgemeester steeds vaker een huisverbod opleggen. Uit cijfers van de VNG bleek dat in 2009 nog 2150 huisverboden werden opgelegd en in 2011 al bijna 3000. Een dergelijke uithuisplaatsing duurt tien dagen.

Opvallend
Sackers was zijdelings betrokken bij een Gronings evaluatieonderzoek naar tijdelijke uithuisplaatsingen. ‘Slechts 2 procent van alle gevallen die ik heb gezien maakt gebruik van de mogelijkheid om het huisverbod aan de rechter voor te leggen. Dat is een heel klein deel, terwijl het een ingrijpende beslissing is die raakt aan het huisrecht en de privacy. Van de uitspraken in de beroepsprocedure die heb gezien werd 36 procent gegrond verklaard. Dat is opmerkelijk hoog. Want wat betekent dit voor de totale groep? Ik wil dat gladde ijs niet op, maar in het bestuursrecht krijgt de bezwaarmaker bijna nooit gelijk, dus het is wel opvallend. Kennelijk loont bezwaar maken.’

Onzorgvuldigheid
In de gegrond verklaarde bezwaren tegen het huisverbod is bijna altijd sprake van onzorgvuldigheid. ‘We hebben het over incomplete dossiers, onvolledige informatie. Dat brengt burgemeesters in een wankele positie.’ Sackers wil graag weten of het huisverbod ook effectief is. ‘Maar het effect van deze interventies is nog niet te meten. Dat iemand eens over de schreef gaat door drank of een pilletje is te overzien, maar we willen structurele oplossingen, want vaker gaat het om een dieperliggend probleem.’ Sackers wijst erop dat het huisverbod in Rotterdam voortvarend is toegepast. ‘Maar ze waren snel door het budget van de nazorg heen. Dan krijg je een ander verhaal.’

Crisissituatie
In het Groningse onderzoek is ook gevraagd waarom de uithuisgeplaatsten dit accepteren. ‘Die mensen zeggen dan dat ze wel iets anders aan hun hoofd hebben. Ze zitten in een crisissituatie. Daarbij wordt het met de verhoogde griffierechten straks moeilijker om in beroep te gaan.’ Sackers wijst op het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, waarin een “schending” van de mensenrechten is toegelaten als de wet in formele zin juist is: er moet wel een kans zijn op effectieve rechtsbescherming. ‘Onze regering heeft gekozen voor toetsing achteraf, maar dan moet deze wel toegankelijk zijn. De kans bestaat dat dit de toets der kritiek niet kan doorstaan.’

Rechter-commissaris
Sackers pleit ervoor de burgemeester een juridisch goed instrument te geven zonder het risico te lopen dat het Europees Hof eens zegt dat het instrument niet goed is. ‘Ik vind het een ongelukkige keuze om de bevoegdheid bij de burgemeester te leggen, ook gezien de mate van ingrijpendheid voor de burger. Met zulke complexe materie moet je een burgemeester en zijn apparaat niet belasten. Laat de rechter-commissaris besluiten. Die is 24 uur per dag beschikbaar voor snelle beslissingen. Dan is de kans bijna nul dat een beroep slaagt, want een onafhankelijke rechter neemt het besluit.’ Volgens Sackers zou de wet juridisch een stuk sterker moeten. ‘De scherpe kanten moeten er vanaf. Probeer de rechtsbescherming te verbeteren om straks hoongelach te voorkomen.’