Gemeentelijke herindeling van de vijf gemeenten in de Hoeksche Waard biedt meer kansen dan vergaande ambtelijke samenwerking. Plussen en minnen van beide varianten zijn in kaart gebracht. Het is nu aan de gemeenteraden Binnenmaas, Oud-Beijerland, Korendijk, Strijen en Cromstrijen om een knoop door te hakken.
Herindeling beste oplossing voor Hoeksche Waard
Fusie van de vijf gemeenten in de Hoeksche Waard biedt meer kansen dan vergaande ambtelijke samenwerking. Plussen en minnen van beide…
Als wordt besloten tot een fusie, ontstaat er een gemeente van zeventien dorpen met circa 85.000 inwoners. De nieuwe gemeente kan op 1 januari 2019 een feit zijn, en zal dan een bestuur omvatten van 37 raadsleden en hooguit 7 wethouders. Het onderzoek naar de bestuurlijke toekomst van de Hoeksche Waard is op verzoek van de Stuurgroep OBT (de 35 fractievoorzitters uit de vijf gemeenteraden) uitgevoerd door BMC.
Strategische samenwerking
Voor het onderzoek zijn de vijf gemeenten ‘doorgelicht’. Er is onder andere gekeken naar de politiek, het ambtelijk apparaat, de financiën, het maatschappelijke en culturele klimaat en de relatie met partners en andere overheden. Uit het onderzoek komt onder meer naar voren dat de kwetsbaarheid van het ambtelijk apparaat is toegenomen, door onder meer bezuinigingen op de ambtelijke capaciteit. Hoewel de (uitvoerende) samenwerking tussen de vijf gemeenten goed is, komt de strategische samenwerking niet goed van de grond. De gemeenteraden vooral zijn gericht op dorpskernen en minder gericht op de Hoeksche Waard, waardoor het ontbreekt aan een heldere visie op de toekomst van de regio. De belangen van de Hoeksche Waard zijn onvoldoende verankerd. In groter regionaal verband zijn de vijf gemeenten nauwelijks een speler van belang. Ten opzichte van onder meer de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de Drechtsteden ‘weet de Hoeksche Waard niet als geheel naar buiten te treden. Kansen voor strategische allianties en investeringen worden hierdoor gemist’, aldus het rapport Bestuurlijke toekomst Hoeksche Waard: bouwstenen en barrières, kansen en kwetsbaarheden.
Herindeling
Werk aan de winkel dus, voor de vijf gemeenten, gezien onder meer de politieke, economische en sociaal-maatschappelijke opgaven voor de komende jaren. Maar is daarvoor een samenvoeging van de vijf gemeenten nodig, of is samenwerking met doorzettingsmacht voldoende om de toekomst aan te kunnen? De onderzoekers hebben, op basis van de door de raden eerder geformuleerde uitgangspunten op onder meer bestuur, ambtelijke organisatie en dienstverlening in kaart gebracht waar de meeste kansen en bedreigingen zitten. De voors en tegens zijn op in totaal vijftien aspecten naast elkaar gelegd. Een conclusie met een keihard advies wordt niet gegeven, maar bij herindeling zijn er net iets meer pluspunten genoteerd dan bij samenwerking.
Competentieconflicten
Kijkend naar bijvoorbeeld slagvaardig bestuur, stellen de onderzoekers dat samenwerking vooral kwetsbaarheden kent. ‘De kans op competentieconflicten tussen gemeenten en regiobestuur is betrekkelijk groot.’ Een gefuseerde gemeente is beter in staat om belangrijke keuzes te maken en die te realiseren. Wat betreft de ambtelijke organisatie (structurele versterking ambtelijk apparaat en gezonde gemeentefinanciën) maakt het niet uit of er van een gemeente of samenwerking sprake is. Kijkend naar de ‘buitenwereld’ zijn er meer kansen bij een fusie dan bij een herindeling. Een grote gemeente ‘kan een sterkere positie krijgen aan interbestuurlijke onderhandelingstafels’, stellen de onderzoekers. Bij dienstverlening zijn er bij samenwerking net iets meer kansen dan kwetsbaarheden.
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De Hoekse Waard is een ideaal gebied voor een fusie. Ambtelijke samenwerking is een crime waar dikbetaalde managers 10 jaar lang kunnen klooien zonder dat er echte bezuinigingen gehaald worden. Het enige punt is dat de raadsleden van de 5 bestaande gemeenten over hun schaduw heen kunnen stappen. In feite is het aan het gezonde verstand van de politieke partijen in dit gebied en eventueel de aansturing van de regiobesturen ervan.
De aanzet tot dit onderzoek is geweest, dat men kennelijk in het verleden onvoldoende wilde samenwerken. Dit zou dan met een totale herindeling tot het verleden behoren, quod non. Het is dus belonen voor degenen die in het verleden weigerden goed samen te werken. Laten ze in de HW maar eerst eens zien dat er goed kan worden samengewerkt, zonder direct tot herindeling te komen. Bij een goede samenwerking kan een herindeling een positief gevolg zijn. Overigens is niet onderzocht wat de gemeentelijke belastingen gaan doen. Ik hou me hart vast voor de mensen uit Binnenmaas, want die gaan op basis van de inventarisatie bijna twee keer zo veel betalen. En overigens het is ook nog mogelijk om Strijen met Binnenmaas te laten fuseren tot een Hoeksche waard Oost en de rest van de HW laten fuseren tot een HW West. Kortom: herindeling op korte termijn is geen gelopen race. Kortom: hoogst onverstandig!
Als er vanuit centrale overheidsperpectief gekeken wordt is herindelen de beste optie. Maar de financiële consequentie voor de burger is van essentieel belang in de keuze voor de bestuurlijke toekomst van de Hoeksche Waard. Op 17 december spreken de volksvertegenwoordigers zich uit.