Polderwiet

Wat vorige regeringen de afgelopen veertig jaar niet is gelukt, wil het kabinet Rutte III nu binnen zes maanden realiseren: met wet- dan wel regelgeving komen die een experiment met gereguleerde wietteelt mogelijk maakt.

Het huidige gedoogbeleid houdt in dat coffeeshops wel hasj en wiet mogen verkopen, maar de teelt en levering aan de shops wordt overgelaten aan het criminele circuit. Opsporing en vervolging leiden in de regel tot verschuivingen in de markt van de criminele telers, maar als iets in de afgelopen veertig jaar is gebleken, is het wel dat er geen gram minder door wordt geteeld of geleverd.

Dat er nu wel een experiment komt is op het eerste gezicht verbazend, want de coalitiepartners staan lijnrecht tegenover elkaar. De Christen- Unie en het CDA hebben zich altijd mordicus tegen het legaliseren van wietteelt uitgesproken, terwijl D66 een warm pleitbezorger van een ruimer cannabisbeleid is. Aan de andere kant is het juist wel logisch dat een kabinet waarin partijen die op dit gebied tegenovergestelde meningen hebben juist tot dit beleid komen. Want het is vlees noch vis.

Het experiment houdt in dat zes tot tien (middel-)grote gemeenten toezicht gaan houden op lokale plantages. Begin november hadden zich al dertig gemeenten aangemeld. Zo’n klein aantal plantages kan natuurlijk nooit voldoende verschillende soorten hasj en wiet leveren om daadwerkelijk te concurreren met criminele leveranciers. Je kunt je afvragen hoe waardevol zo’n experiment is als maar een zeer beperkt deel van de aanvoer in handen van de overheid komt, in een zeer beperkt aantal gemeenten. De criminele teelt zal er niet veel van te lijden hebben en het is maar de vraag of dergelijke experimenten tot enig inzicht zullen leiden hoe Nederland eruit zou zien wanneer softdrugs uit het criminele circuit gehaald worden.

De boodschap die het kabinet met deze maatregelen uitzendt is dubbel: het produceren van hasj en wiet is crimineel en dient vervolgd, maar tegelijkertijd gaat de staat wel zelf toezicht houden op gemeentelijke productie van hetzelfde product. Welk normen- en waardenpatroon ligt daaraan ten grondslag? Het is het ultieme polderen, dat er meer op gericht lijkt de coalitiepartners tevreden te stellen dan op het maken van keuzes die getuigen van een visie. Te vrezen valt dat dit de komende jaren niet het enige beleidsonderwerp wordt waar het bijeenhouden van de coalitie prevaleert boven gedegen beleidsvoering.